რელიგიური ტოლერანტობა და „პატიმარი“ მინარეთი [ნაწილი III]

28 აგვისტოს, მარიამობას, ადიგენის მუნიციპალიტეტში მცხოვრები ქრისტიანი მოსახლოების ნაწილმა, დაბა ადიგენში მინარეთის დაბრუნების საწინააღმდეგო მშვიდობიანი აქცია გამართა. ადგილობრივების თქმით, აქციას 200-მდე ადამიანი ესწრებოდა. „ჩვენ კარგი მეზობლური დამოკიდებულება გვაქვს ერთმანეთთან. მათ აქვთ მეჩეთი თითქმის ყველა სოფელში და ლოცულობენ, მაგრამ მინარეთი რაღატომ დადგეს?! თანაც უკანონოდ. ლოცვას არავინ უშლის, მაგრამ მიანრეთის დადგმის შემდგომ ზემოდან რომ გადმოგეხედა, თავი მუსლიმურ ქვეყანაში გეგონებოდა. მინარეთი ჭელაში აღარ უნდა დააბრუნონ“, - გვითხრა სოფელ ჭეჭლაში მცხოვრებმა ნელი მეტრეველმა. აქციის მონაწილეებს ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაცია „საზოგადოებრივი დარბაზიც“ შეუერთდა.


„მოვითხოვთ მინარეთი დაიდგას "ნაციონალური მოძრაობის" ოფისის ეზოში და ყველა იმ ადამიანის ეზოში, ვინც საქართველოში მინარეთის არსებობას მიესალმება“, - განაცხადა „საზოგადოებრივი დარბაზის“ თავმჯდომარემ გოდერძი კუბლაშვილმა. აქცია ადიგენის მუნიციპალიტეტის გამგეობის წინ 15:00 საათზე დაიწყო და დაახლოებით ერთ საათს გაგრძელდა.

ამავე დღეს, აქცია გამართეს მუსლიმებმაც. ისინი ბათუმის მეჩეთში შეიკრიბნენ. ლოზუნგით - ”თავისუფლება პატიმარ მინარეთს" ბათუმში, ილია ჭავჭავაძის ძეგლთან, მუსლიმებმა პასუხისგებაში მიცემული პირების გათავისუფლება და მინარეთის ჭელაში დაბრუნებას მოითხოვეს.
28 აგვისტოს აქცია იყო ქუთაისშიც. "მართლა ნამეტანი მოგდით", "ყველას აქვს ლოცვის უფლება", "ნუ ანგრევ" - ამ ლოზუნგებით ქუთაისში სოფელ ჭელაში მომხდარ ინციდენტს გამოეხმაურნენ.

28 აგვისტოს, დაახლოებით 21:30 საათზე, ცნობილი გახდა, რომ მინარეთი ისევ ჭელაში დაბრუნდებოდა. ეს ინფორმაცია ბათუმის მეჩეთში შეკრებილებს აჭარის მთავრობის თავმჯდომარემ არჩილ ხაბაძემ აცნობა.

29 აგვისტო: ხალხმრავალი აქცია ახალციხეში

29 აგვისტოს, დილის 11:00 საათზე, სამცხე-ჯავახეთის სამხარეო სამმართველოს მიმდებარე ტერიტორია კვლავ აქციის მონაწილეებით გაივსო. ამჯერად, აქცია ქრისტიანებმა გამართეს. მათ სოფელ ჭელაში მინარეთის დაბრუნების გადაწყვეტილება გააპროტესტეს. აქციას რეგიონის სხვადასხვა მუნიციპალიტეტების წარმომადგენლები მართავდნენ. დაახლოებით 12:00 საათზე, აქციის მონაწილეები სამმართველოს ტერიტორიიდან ავტოსადგურიგენ დაიძრნენ. მათ ახალციხე-თბილისის ცენტრალური მაგისტრალი გადაკეტეს. აქციის მონაწილეები ამბობდნენ, რომ მინარეთს არ გაატარებდნენ. ამავე დღეს აქციის მონაწილეებს მინარეთის დაბრუნება-არდაბრუნების საკითხის გადასაწყვეტად რეფერენდუმის ჩატარების იდეაც გაუჩნდათ.

„ტელევიზიით გადაიცა ინფორმაცია, რომ მინარეთი კვლავ უნდა დაბრუნდეს ჭელაში. ჩვენი მთავარი მოთხოვნაა, რომ მინარეთი აღარ დააბრუნონ. ახლა გამიჩნდა ერთი აზრი, მოვითხოვოთ ამ თემაზე ჩატარდეს რეფერენდუმი. ქართველმა ხალხმა თავად გადაწყვიტოს, უნდა დაიდგას თუ არა მინარეთი. პასუხი უნდა იყოს ორი: ან კი, ან არა. ჩვენი პასუხია - არა. ასევე, პარლამენტმა უნდა მიიღოს კანონი, ვის რისი უფლება აქვს ამ ქვეყანაში“, - განაცხადა აქციის ერთ-ერთმა ორგანიზატორმა გიორგი კოპაძემ.

„თუ გაატარებენ მინარეთს, ჩვენს სხეულებზე მოუწევთ გადავლა. სხვანაირად ვერ გაიტანენ. გაუმარჯოს ქრისტიანულ საქართველოს“, - აცხადებდა ორგანიზაცია საზოგადოებრივი დარბაზის თავმჯდომარე გოდერძი კუბლაშვილი. აქციაზე იმყოფებოდნენ სასულიერო პირებიც. "აქ ვართ იმიტომ, რომ არ მოხდეს დაძაბულობა და იყოს სიმშვიდე. ჩვენ ვუერთდებით მთელი საქართველოს მოთხოვნას", - განუცხადა "სამხრეთის კარიბჭეს" ერთ-ერთმა სასულიერო პირმა.

დაახლოებით 13:00 საათზე, აქციას ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებიც შეუერთდნენ. ახალციხის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს თავმჯდომარემ ოლეგ სანდროშვილმა განაცხადა, რომ იგი ხალხის გვერდით დგას.

ახალციხეში მიმდინარე საპროტესტო აქციის პარალელურად მიმდინარეობდა მოლაპარაკებები საპატრიარქოში. დღის მეორე ნახევარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი და მღვდელმთავრები საპატრიარქოში საქართველოს მუსლიმ რელიგიურ ლიდერებს შეხვდნენ. შეხვედრის დასრულების შემდეგ საპატრიარქომ და სრულიად საქართველოს მუსლიმთა სამმართველომ ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს.

„მინარეთი დასაწყობდეს სოფელ ჭელაში, ნეიტრალურ ადგილზე, დაილუქოს და იყოს დაცული სახელმწიფოს მიერ; არ მოხდეს მისი სადმე აღმართვა, ვიდრე არ მოწესრიგდება საკანონმდებლო ბაზა და არ შედგება მოლაპარაკება საპატრიარქოსა და მუსლიმთა საბჭოს შორის; ეთხოვოს ხელისუფლებას, დაიწყოს მუშაობა, რათა კანონით განისაზღვროს რელიგიური ნაგებობების მშენებლობების მიზანშეწონილობისა და ნებართვის გაცემის საკითხი, რათა თავიდან იქნას აცილებული რელიგიურ ნიაგდაზე შფოთი და დაპირისპირება“, - ნათქვამია ერთობლივ განცხადებაში.

საპატრიარქომ როგორც ქრისტიან, ასევე მუსლიმ მრევლს, სიმშვიდის შენარჩუნებისკენ მოუწოდა. აქციის მონაწილეებს საპატრიარქოს განცხადება გააცნეს, თუმცა, აქციის მონაწილეებმა განაცხადეს, რომ დაშლას არ აპირებდნენ. აქციის მონაწილეები მინარეთის ახალციხეში, საფინანსო სამსახურის ტერმინალში დასაწყობებას ითხოვდნენ. დაახლოებით 15:00 საათზე, აქციის მონაწილეები შეთანხმდნენ, რომ არ დაუშვებდნენ მინარეთის ჭელაში დაბრუნებას. აქციაზე აცხადებდნენ, რომ გადაწყვეტილებას არ შეცვლიდნენ. აქციის მონაწილეები საქართველოს პატრიარქის ქორეპისკოპოსებს, მეუფეებს, თეოდორესა და იაკობს ელოდნენ. აქციის მონაწილეებმა, რომელტა რაოდენობა გაცილებით მეტი იყო, ვიდრე დილის საათებში, მეუფეების მოლოდინში კორიდორი გააკეთეს, სანთლები დაანთეს და გალობა დაიწყეს.

მეუფე თეოდორე და მეუფე იაკობი აქციაზე საღამოს, დაახლოებით 19:30 საათზე გამოჩნდნენ. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქის ქორეპისკოპოსმა, ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა მეუფე თეოდორემ აქციის მონაწილეებს ერთად დგომისთვის მადლობა გადაუხადა და მოუწოდა მინარეთი სოფელ ჭელისკენ გაეტარებინათ.

"დღეს დილიდან თვალყურს გადევნებთ. თვალზე ცრემლი მადგება, როცა ვხედავ, როგორ იცავთ თქვენს უფლებებს. თქვენ აქ დგომით დიდი საქმე გააკეთეთ. დღეს ყველას ვაჩვენებთ, რომ შეგვიძლია ჩვენი ქვეყნის, ჩვენი სარწმუნოებისა და ჩვენი ერის სათანადოდ დაცვა და სხვა სარწმუნოების ხალხთან მეგობრულად თანაცხოვრება. ეს იყო უკანონო მშენებლობა, რომლის დემონტაჟიც შემდგომში განხორციელდა. მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ მინარეთი აღარ დამონტაჟდება. კანონი არის კანონი და მინარეთი უნდა დასაწყობდეს ჭელაში მანამ, სანამ არ მოხდება მართლმადიდებელ და მუსლიმ ხალხს შორის შეთანხმება. ჩვენ არ ვართ კანონდამრღვევები და უნდა დავემორჩილოთ მას. სოფელ ჭელაში, სადაც მინარეთი იქნება, გაკეთდება სადარაჯო პუნქტი და მას პოლიცია დაიცავს. გპირდებით, რომ იქ მართლმადიდებლების უფლებები აღარ დაირღვევა. იქ აშენდება მართლმადიდებლური ტაძარი. დღეს აქ მინარეთმა უნდა გაიაროს, ჩვენ უნდა ავასრულოთ პატრიარქის ლოცვა-კურთხევა", - მიმართა მეუფე თეოდორემ აქციის მონაწილეებს. მეუფეებმა მრევლს ახალციხის ამაღლების ეკლესიაში გადანაცვლება სთხოვეს.

"მე მოგცემთ იმის გარანტს, რომ მინარეთი ამ ადგილას აღარ დაბრუნდება. უბრალოდ, ის უნდა დაუბრუნდეს თავის კანონიერ მფლობელს, ეს არის კანონიერი და კანონის ფარგლებში უნდა მოვიქცეთ. მოგიწოდებთ ამაღლების ტაძარში მივიდეთ და ღვთისმშობლის პარაკლისი გადავიხადოთ", - მიმართა შეკრებილებს მეუფე იაკობმა.თუმცა, აქციის მონაწილეთა ნაწილი მოწოდებას არ დასთანხმდა. ამაღლების ეკლესიაში მხოლოდ ნაწილმა გადაინაცვლა, ნაწილი კვლავ აქციაზე დარჩა. ურყევი იყო აქციის მონაწილეთა გადაწყვეტლებაც ჭელაში მინარეთის არ დაბრუნების შესახებ. სასულიერო პირები ცდილობდნენ აქციის თითოეული მონაწილე დაერწმუნებინათ, რომ პატრიქრის კურთხევა შეესრულებინათ და დაშლილიყვნენ. დაახლოებით, 22:00 საათიდან, აქციის მონაწილეთა ნაწილმა ტერიტორიის დატოვება დაიწყო. თუმცა, ნაწილმა გადაწყვიტა, რომ გაეთენებინათ და არ მიეცათ საშუალება მინარეთი ჭელაში დაებრუნებინათ.

პროტესტი გვიან ღამემდე გაგრძელდა. საპატრულო პოლიციის მიმდებარე ტერიტორია აქციის ბოლო მონაწილეებმა გვიან, დაახლოებით 24:00 საათზე დატოვეს.ახალციხე-თბილისის ცენტრალურ მაგისტრალზე მოძრაობა აღდგა. იმ ღამესვე დაასუფთავა ტერიტორია დასუფთავების სამსახურმა.

29 აგვისტოს, აქციის მონაწილეთა ნაწილი „სამხრეთის კარიბჭეს“ ბოიკოტს უცხადებდა და კომენტარზე უარს ეუბნებოდა. ისინი გაზეთს არაობიექტურობასა და ტენდენციურობაში სდებდნენ ბრალს. აქციის მონაწილეები ამბობდნენ, რომ გაზეთი არასწორად აშუქებდა ჭელაში მიმდინარე მოვლენებს, იცავდა მუსლიმების უფლებებს, ქრისტიანების უფლებებს კი ლახავდა.

29 აგვისტოს ისევ გაავრცელა განცხადება შემოსავლების სამსახურმა. განცხადებაში შემოსავლების სამსახური საუბრობდა დაშვებულ შეცდომაზე და ამბობდა, რომ მინარეთის სასაქონლო ექსპერტიზა დასრულებულია და უბრუნდება მესაკუთრეს. ახალციხეში მიმდინარე აქციას სახალხო დამცველის აპარატი გამოეხმაურა. ომბუდსმენი იმედოვნებდა, რომ აქცია კანონის ფარგლებს არ გასცდებოდა.



30 აგვისტოს, დილით, გადაწყდა, რომ მინარეთის დაბრუნების საწინააღმდეგო აქციები აღარ გაიმართებოდა. "მეუფეს ლოცვა-კურთხევით აქციას აღარ გავმართავთ. ასევე კანონისა და სახელმწიფოს წინააღმდეგ წასვლას არ ვაპირებთ",- გვითხრა გოდერძი კუბლაშვილმა.

სოფელ ჭელაში კი დილიდან მინარეთს ელოდნენ. მინარეთი სოფელში შუადღეს მიიტანეს და სოფლიდან დაახლოებით 2 კილომეტრის მოშორებით დაასაწყობეს. დასაწყობებულ მინარეთს დაცვის პოლიცია იცავს. ამავე დღეს, საღამოს, ბათუმიდან საკუთარ სახლებს დაუბრუნდნენ მუსლიმური თემის წარმომადგენლები.

სოფელ ჭელაში განვითარებულ მოვლენებზე ოფიციალური განცხადებები 30 აგვისტოსაც გავრცელდა. „რელიგიური ტოლერანტობა უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე უკანონო მშენებლობის დაუყონებლივი დემონტაჟი“, - ასე გამოეხმაურნენ ჭელაში მომხდარს „რესპუბლიკელები“. „ნაციონალების“ საპრეზიდენტო კანდიდატმა დავით ბაქრაძემ მომხდარზე პასუხისმგებლობა ხელისუფლებას დააკისრა. „მე მიხარია, რომ უმაღლესი სასულიერო პირები რეალურად ნერგავენ ტოლერანტობის კულტურას და ბუნებრივია, მათ მიყვება მრევლიც“, - განაცხადა „ქართული ოცნების“ პრეზიდენტობის კანდიდატმა, გიორგი მარგველაშვილმა. საქართველოს სახალხო დამცველთან არსებულმა ეროვნულ უმცირესობათა საბჭომ კი როგორც პოლიტიკოსებსა და სხვა საჯარო პირებს, ისე ყველა რელიგიურ თემს მოუწოდა სიფრთხილით მოეკიდონ საქართველოში არსებულ სხვადასხვა რელიგიათა და ეთნოსთა ისტორიული თანაცხოვრების სანიმუშო გამოცდილებას. 31 აგვისტოს ქართველ მუსლიმთა კავშირმა ჭელაში მომხდარ ფაქტთან დაკავშირებით, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს და პროკურატურას გამოძიების დაწყება, პრემიერ-მინისტრს კი პოზიციის დაფიქსირება და გამოძიების პირად კონტროლზე აყვანა სთხოვა.


31 აგვისტოდან ჭელა ცხოვრების ჩვეულ რიტმს დაუბრუნდა. ახლა იქ აღარც წალკიდან, ხულოდან და ბათუმიდან ჩამოსული მუსლიმები არიან, აღარც სამართალდამცავები მოძრაობენ და ვეღარც ჟურნალისტებს შეხვდებით. ბათუმში აქციაზე წასული ადგილობრივებიც სახლებში დაბრუნდნენ. თუმცა მათ არც მინარეთი დახვდათ მეჩეთთან და აღარც ის მეზობლური კეთილგანწყობა, რომელსაც მიუხედავად ბოლო დროს დაძაბული ვითარებისა, სოფელში მაინც ინარჩუნებდნენ. ჭელაში გულისწყვეტით ამბობენ, რომ მეზობლურ ურთიერთობებში ბზარი გაჩნდა...



იხილეთ: ნაწილი I და ნაწილი II.

[sknews.ge]