მკვლევარები: „არცერთი წყაროდან დასტურდება, რომ მოხეში მეჩეთის ადგილას ნაეკლესიარი იყო“

„ქართული ისლამური კულტურული მემკვიდრეობის კვლევისა და დაცვის ფონდის“ დამფუძნებლები მოხეში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით ვრცელ განცხადებას ავრცელებნ, რომელსაც უცვლელვად გთავაზობთ:

ამ საკითხში ერთი-ორი თუ არა, ერთი სიტყვა მაინც გვეთქმის. ჩვენ არაერთი ისტორიული მეჩეთი შევისწავლეთ და გამოვიკვლიეთ ამ სამცხე–ჯავახეთში.

აქ დღეისათვის 60 – ზე მეტი მეჩეთი, ან მეჩეთის ნანგრევი ფიქსირდება. მათგან მხოლოდ ორი მეჩეთი აშენდა ოსმალთა ბატონობის დროს. ესენია- ახალციხესა და ახალქალაქის ციხეებში არსებული ჯამეები. მათი არქიტექტურაც კი ცხადჰყოფს ამ ფაქტს. ორივე ოსმალური ტიპის მეჩეთებია. დანარჩენი ჯამეები აიგო მას შემდეგ, რაც სამხრეთ საქართველოც რუსეთის იმპერიის ნაწილი გახდა, 19-ე საუკუნის ბოლოსა და მე-20 საუკუნის დასაწყისში.

უნდა აღინიშნოს, რომ ნამდვილად არის 5 ან 6 მეჩეთი, რომელიც ნაეკლესიარზე აშენდა, ან მშენებლობისას გამოყენებულია ეკლესიის ქვები. ასეთია სოფელ კლდეს მეჩეთი, რაც დარწმუნებით ვიცით. სოფელ კლდეში მხოლოდ ქრისტიანები სახლობენ, 1990-იან წლებში ეკლესიადაც აკურთხეს და წირვა ლოცვებიც ტარდებოდა, მაგრამ ამ მეჩეთის ეკლესიად გადაკეთება დიდ თანხებს მოითხოვდა და სოფლის მოსახლეობამ ამჯობინა, ახალი ეკლესია აეგოთ უფრო ვრცელ ტერიტორიაზე. ახლა კი „ნაკურთხ ნაეკლესიარ-მეჩეთში“ კვლავ თივას და ნაკელს ყრიან.
რაც შეეხება მოხეს მეჩეთს, ის ერთ-ერთი იშვიათი ჯამეა, რომელიც 1944 წლის რეპრესიებამდე, მუსლიმთა გადასახლებამდე ცოტა ხნით ადრე აშენდა.

საბჭოთა კავშირის დროს ყველა საკულტო ნაგებობის მსგავსად, მეჩეთებსაც კლუბებად და საწყობებად იყენებდნენ.
მოხეს მეჩეთის პრობლემა როგორც ვიცით, შარშან გამწვავდა. ადგილობრივმა ქრისტიანებმა, იმ მიზეზით, რომ აქ ნაეკლესიარი იყოო, გადაწყვიტეს მეჩეთი დაენგრიათ და იქ ბიბლიოთეკა აეშენებინათ(?!). მაშინ როცა ბიბლიოთეკისთვის სხვა ადგილის გამონახვას წინ არაფერი უდგას.

ქრისტიანებმა გადახადეს მეჩეთს სახურავი და ნგრევა დაიწყეს. ეს გააპროტესტს ამავე სოფელში მოსახლე მუსლიმებმა. რასაც დაპირისპირება მოჰყვა და მუსლიმები სასტიკად სცემეს.

ყოველივე ამის შემდეგ შეიქმნა რელიგიათა საბჭო, რომელსაც უნდა გადაეწყვიტა ეს პრობლემა. რაც რეალურად არ მოხდა დღემდე.

გუშინ მოხელმა მუსლიმებმა ლოცვა დაიწყეს მეჩეთში. პოლიციამ კი მეჩეთის კარი აჭედა, იმ მიზეზით, რომ ეს „სადავო შენობაა“.
მივედით მთავარ სათქმელთან:

ა) არცერთი წყაროდან დასტურდება, რომ ამ მეჩეთის ადგილას ნაეკლესიარი იყო.

ბ) რომც ყოფილიყო ნაეკლესიარი და მასზე იყოს ეს მეჩეთი დაშენებული, არავითარი უფლება გვაქვს, რომ ეს ისტორიული ძეგლი დავანგრიოთ!

ამ ლოგიკით, მაშინ ყველა ის ქრისტიანული ტაძარი უნდა დავანგრიოთ, რომელიც წარმართულ სალოცავზეა აგებული.
ან ყველა ის თანამედროვე შენობა უნდა დავანგრიოთ, რომელიც ნაეკლესიარზე დგას. მაგალითად ასეთებია, თბილისში ყოფილი პარლამენტის შენობა, კინო „რუსთაველი“ და სხვა.

ვთხოვთ საქართველოს მთავრობას, როგორც ცენტრალურს, ასევე რეგიონულს, საქართველოს საპატრიარქოსა და სამუფთოს! დროულად მოაგვარონ ეს საკითხი და მეჩეთი გადასცენ მუსლიმ თემს! ყველა კარგად ვაცნობიერებთ ამ კონფლიქტმა რა შედეგებამდე შეიძლება მიგვიყვანოს.

აღსანიშნავია ამ მეჩეთების აგების ისტორიები. თითქმის ყველა მეჩეთის მშენებლობაზე მუსლიმებს თანაბრად ეხმარებოდნენ ადგილობრივი ქრისტიანები, ზოგან ხორბლის, კარტოფილისა და ზეთის შეწირვით, ზოგან ფიზიკური შრომით. ასევე მუსლიმები ეხმარებოდნენ მათ მეზობელ ქრისტიანებს ეკლესიების აშენებაში, მაგალითად უდეს ტაძარზე ამის დამადასტურებელი წარწერაც კი გვქონდა. ამავე სოფელში, უდეში, ერთი ძმა ტაძრის წინამძღვარი ყოფილა, მეორე ძმა-მეჩეთის მოლა.

ძალიან ბევრ სოფელში ახლაც მსგავსი დამოკიდებულება აქვთ მუსლიმებსა და ქრისტიანებს. ვფიქრობთ, სასულიერო პირებს ორივე მხრიდან და პირველ რიგში სამართალდამცავებსა და ხელისუფლებას ეკისრება ამ კონფლიქტზე პასუხისმგებლობა!

პ.ს. საპატრიქოს თუ ასე შესტკივა ამ რეგიონის დანგრეულ ეკლესიებზე გული, შეგვიძლია სია მოგაწოდოთ სამცხე-ჯავახეთში არსებული დანგრეული ეკლესიებისა, რომლებიც სასწრაფოდ საჭიროებს კონსერვაციას!

პ.ს.ს. სამუფთოს, სავარაუდოდ, არც ამ მეჩეთებზე შესტკივა გული.

[sknews.ge]