განახლებულ მუზეუმს ახალი ექსპონატებიც შეემატა

სამცხე-ჯავახეთის ისტორიის მუზეუმი, რომელიც საქართველოს მცნიერებათა აკადემიის შემადგენლობაში 1976 წლიდან შევიდა, ზედა ციხის ტერიტორიაზე მდებარეობს.

ახალციხის ციხის რეაბილიტაციის ფარგლებში მუზეუმისთვის ახალი შენობა აშენდა. 16 აგვისტოს, მაშინ როცა ახალციხის ციხე საზეიმოდ გაიხსნა, საგამოფენო დარბაზები დამთვალიერებლის მისაღებად უკვე მზად იყო. თუმცა, მაშინ ექსპონატებს ჯერ კიდევ არ ჰქონდა წარწერები.

ქვის კედლებიან საგამოფენო დარბაზებში ფოტო-გადაღება აკრძალულია. გამაფრთხილებელი წარწერები მუზეუმის შესასვლელშივე გვხვდება. ექსპონატების გადაღება მხოლოდ ადმინისტრაციულ ნაწილში დამონტაჟებულ მონიტორებზე შეიძლება. დიდი თხოვნის შემდეგ,
ადმინისტრაცია მხოლოდ შესასვლელიდან, განათების გარეშე გადაღებაზე გვთანხმდება.

განახლებულ მუზეუმში ყველა ის ექსპონატია გამოფენილი, რაც სხვადასხვა დროს სამხრეთ საქართველოს ტერიტორიაზე აღმოაჩინეს.

ნივთები უძველესი დროის სამარხებიდან; ქვის შრომისა და ბრძოლის იარაღები პირველყოფილი ადამიანების ნამოსახლარებიდან; ბრინჯაოს ხანის სამივე საფეხურის დამახასიათებელი ექსპონატები; ადრე რკინის ხანის პერიოდის ნივთები; კლასობრივი პერიოდის ნიმუშები და შემდგომ, პირველი საუკუნიდან დღემდე, სამცხე-ჯავახეთში არქეოლოგიური გათხრებისას აღმოჩენილი ყველა ექსპონატი.

ადგილობრივი ნიმუშები მუზეუმში გამოფებილი მასალის დაახლოებით 95 პროცენტს შეადგენს. დანარჩენსსაქართველოს ეროვნული და ხელოვნების მუზეუმებიდან და ხელნაწერთა ინსტიტუტიდან გამოგზავნილი მასალები ავსებს.

- ”ახალი მასალები შემოვიდა მას შემდეგ, რაც განახლდა ახალციხის ციხე. რაღაცა ნაწილი ყოველთვის იყო ჩვენთან, მაგრამ ახლა ახალი საგამოფენო სივრცისთვის ძალიან დაგვეხმარნენ და მხარში დაგვიდგნენ კეკლიძის სახელობის ხელნაწერთა და შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმები”, - ამბობს მუზეუმის ადმინისტრაციის მენეჯერი ციური ლაფაჩი და იმ მოტივით, რომ ბევრი ექსპონანტია და მათი ჩამოთვლა გაუჭირდება, მათი დასახელებისგან თავს იკავებს, -”კონკრეტულად რა შემოვიდა, ძნელი სათქმელია, მრავლია და ზეპირად ვერ ჩამოვყვები”.

მისივე განმარტებით, ამ ექსპონატებში არ არის აწყურის ღვითისმშობლისა და ზარზმის ღვთისმშობლის ხატები. ხელთუქმნელი სიწმინდეების გადატანა ახალციხეში ციხის გახსნისთვის იგეგმებოდა. ამ იდეას საპატრიარქოს მხრიდან დიდი წინააღმდეგობა მოჰყვა. ხატების გადაბრძანების შეჩერების მოთხოვნით, მუზეუმთან საპროტესტო აქციებიც გაიმართა. საპატრიარქო სიწმინდეების დაზიანებისაგან დაცვის მიზნით მათ ტრანსპორტირებას შეეწინააღმდეგა. გარდა ამისა, სპეციალისტები აცხადებდნენ, რომ ექსპონატები ვერ გაუძლებდა ახალაშენებულ საგამოფენო სივრცეებში არსებულ სინესტესა და საღებავების სუნს. საპროტესტო აქციის საპასუხოდ მუზეუმიდან ხატების ახალციხეში დროებით გადაბრძანების პროცესი საქართველოს პრემიერმა, ვანო მერაბიშვილმა შეაჩერა.

რატომ არ ჩამოაბრძანეს ხატები მუზეუმში, ციური ლაფაჩისთვის უცნობია. რაც შეეხება მუზეუმის საგამოფენო სივრცის პრობებს, მისი თქმით, მუზეუმი ყველა სტანდარტს აკმაყოფილებს: ”ახალი ტექნოლოგიები დაინერგა და ყველა ექსპონატი დაცულია”.

[ნინო ნარიმანიშვილი, ახალციხე]