მეზობელი სოფლის იმედად

ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხარჯამში არც სკოლაა, არც საბავშვო ბაღი და არც ბიბლიოთეკა. რა პრობლემები აწუხებს სოფლის მოსახლეობას და როგორ ცხოვრობენ აქაურები

სოფელი ხარჯამი ადიგენის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ვარხნიდან ნახევარი კილომეტრის მოშორებით მდებარეობს. ვარხნიდან ხელმარჯვნივ, სოფელ ხარჯამამდე აღმართს მივუყვებით. გზა ამორტიზებულია, მანქანით მოძრაობა არც ისე ადვილია. სოფლამდე საზოგადოებრივი ტრანსპორტი არ დადის. სამარშუტო ტაქსები მხოლოდ ვარხნის გავლით, დაბა აბასთუმნამდე მოძრაობენ. მოსახლეობას სოფლამდე მისასვლელი გზის გავლა ფეხით ან საკუთარი მანქანით უწევს.

40-კომლიან სოფელში სკოლა დიდი ხნის წინ გაუქმდა. აქაურები ამბობენ, რომ სოფელში სასკოლო ასაკის ბავშვი მხოლოდ რამდენიმე იყო და თავის დროზე სკოლაც ამიტომ დაიხურა. მას შემდეგ მისი გახსნა აღარავის უცდია. ახლა უკვე კადრების პრობლემაც აქვთ და ამბობენ, რომ სხვა სოფლებიდან მოსული პედაგოგები ერთი და ორი კლასის გამო არ იმუშავებენ.

სოფელ ხარჯამში საბავშვო ბაღი არასოდეს ყოფილა, სკოლის მოსაწავლეები და ბაღის აღსაზრდელები ვარხნის საჯარო სკოლაში და საბავშვო ბაღში დადიან.

- “ძირითადად მეზობელი სოფლის იმედზე ვართ, სკოლაც იქ არის და საბავშვო ბაღიც. თითქმის მთელი დღე გვჭირდება, რომ დილით ბავშვები ბაღში ჩავიყვანოთ და ხუთ საათზე ბაღიდან გამოვიყვანოთ. შვიდი-რვა ბავშვისთვის სოფელში ბაღს არავინ გაგვიხსნის”, - ამბობს სოფელ ხარჯამში მცხოვრები მარი ოქროჭელიძე.

ადგილობრივები ამბობენ, რომ სოფელში ერთადერთი გასართობი დაწესებულება ბიბლიოთეკა იყო. თუმცა, უკვე ორი წელია რაც დაიხურა და წიგნები სოფელ ვარხნის საჯარო სკოლის ბიბლიოთეკას გადაეცა. აქ არც სამედიცინო ამბულატორიაა და ადგილობრივები ადიგენის საავადმყოფოს მომსახურებით სარგებლობენ.

სოფელში მხოლოდ ერთი მაღაზიაა, სადაც პირველადი მოხმარების პროდუქტები იყიდება. ადგილობრივები ამბობენ, რომ პროდუქტს ძირითადად ვარხანში ან ახალციხეში ყიდულობენ.

მოსახლეობის ძირითადი საქმიანობა მესაქონლეობა და მიწათმოქმედებაა. თითოეულ ოჯახს დაახლოებით ერთი ჰექტარი და 25 მეასედი მიწის ნაკვეთი აქვს. სადაც ძირითადად კარტოფილი, ლობიო და სიმინდი მოჰყავთ. აქაურები ამბობენ, რომ მიწის ფართობი უმეტესად ურწყავია და ისეთი კულტურები მოჰყავთ, რომელსაც ხშირი მორწყვა არ სჭირდება.

სოფელში საგაზაფხულო სამუშაოები უკვე დაწყებულია. გლეხები ტექნიკის სიმცირეს არ უჩივიან. თუმცა, მიწას ძირითადად კერძო ტექნიკით ამუშავებენ. “მთავრობის ტრაქტორებით” სარგებლობას იშვიათად თუ ახერხებენ. ამბობენ, რომ მიწის დამუშავება მაინც ერთი და იგივე ფასი უჯდებათ, ამიტომ მთავრობის ტრაქტორების ლოდინს კერძო ტექნიკის მომსახურება ურჩევნიათ.

- “პრეზიდენტის ტრაქტორები უდეშია, იქ უნდა გახვიდე და რიგი დაიკავო, სანამ ჩვენ სოფლამდე მოვა, მიწის დამუშავება დაგვიანდება. სოფელში ორი კერძო ტრაქტორი გვყავს, საწვავის ფასიც იგივეა და დახვნისაც”, - ამბობს ამავე სოფლის მკვდრი სოლომონ გვარამაძე.

მოსახლეობამ საგაზაფხულო სამუშაოებისთვის მთავრობის მიერ საჩუქრად დარიგებული სასოფლო-სამეურნეო ვაუჩერებიც გამოიყენა. თუმცა, ვაუჩერის თანხით მხოლოდ 15 მეასედი მიწის ნაკვეთი დამუშავდა.

- “დანარჩენი თანხა ჩვენ გადავიხადეთ. მიწას დამუშავება გაზაფხულზეც და შემოდგომაზეც სჭირდება, ამდენი საშუალება აღარ გვაქვს და ამიტომ მარტო გაზაფხულზე ვამუშავებთ”, - ამბობენ ხარჯამელები.

ხარჯამის მოსახლეობას წლების განმავლობაში სასმელი წყლის პრობლემა აწუხებდა. რამდენიმე წელია პრობლემა ნაწილობრივ მოგვარდა.

- “ადრე სასმელი წყალი ორ სოფელში, ხარჯამში და წახანში ერთი სისტემით მოდიოდა. ახლა დარეგულირდა და ორივე სოფელს ცალკე მილი აქვს”, - გვიხსნის სოლომონ გვარამაძე.

ამის მიუხედავად, ონკანში სუფთა წყალი დღემდე არ მოდის. ადგილობრივები ამბობენ, რომ სასმელი წყალი ცენტრალური წყალსაცავიდან არ მოდის და ონკანში მდინარის წყალი მოედინება.

- “პირდაპირ მდინარის წყალია შეერთებული და არ იფილტრება, ამ წყალს ბავშვებისთვის არ ვიყენებთ. წყაროს წყალს ვეზიდებით, ან ხუთ ლიტრიანი ბიდონებით ვყიდულობთ”, - ამბობს ადგილობრივი მანანა კარკაძე.

“სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის” ფარგლებში გასულ წლებში გამოყოფილი თანხები რიტუალების სახლის მოწყობას მოხმარდა.

- “სამი-ოთხი წელია რიტუალების სახლს აკეთებენ, შარშანწინ ბეტონი დაასხეს, მერე “პლასტიკატი” გააკრეს და ნელ-ნელა კეთდება. იმდენი თანხა არ არის, რომ ყველაფერი ერთბაშად გაკეთდეს”, - ამბობს ადგილობრივი მზია გვარამაძე.

2012 წელს ამ პროგრამით სოფლისთვის ექვსი ათასი ლარი გამოიყო და ისევ რიტუალების სახლისთვის დაიხარჯება. ყოფილი სკოლის და შემდეგ ყოფილი ბიბლიოთეკის შენობაში ახლა რიტუალების სახლს შესანახ საწყობს უკეთებენ.

- “რაც დააკლდა როტუალების სახლს, ახლა ვამატებთ. ჭურჭელი უნდა შევიძინოთ და შესანახი უნდა გაკეთდეს”, - ამბობენ ადგილობრივები.

სოფელში ახალგაზრდებისთვის არანაირი გასართობი არაა. აქაურები თავისუფალ დროს ძირითადად სოფლის ბირჟაზე ატარებენ. მათთვის მთავარი ახლა ისაა, რომ ოჯახს შემოსავლის წყარო ჰქონდეს და სოფლიდან გასვლა ხანდახან მაინც მოახერხონ.



[თამარ თოთაძე, ადიგენი]