საცავის ნაცვლად სარდაფში – ექსპონატების ხუთწლიანი ‘ტყვეობა’

ახალციხეში, სამცხე–ჯავახეთის ისტორიული მუზეუმისთვის ფონდსაცავის აშენების საკითხი დღის წესრიგში ხუთი წლის წინ, მაშინ დადგა, როცა „ახალციხის ციხის“ რეაბილიტაცია დასრულდა. მაშინ აღდგენილ ციხეზე განთავსებულ მუზეუმში ყველა ექსპონატის მოთავსება ვერ მოხერხდა, ამიტომ მისი დიდი ნაწილი სამცხე–ჯავახეთის უნივერსიტეტის სარდაფში დაალაგეს და დაიწყეს საუბარი იმაზე, რომ ისტორიულ ფონდს საცავი სჭირდებოდა.

მას შემდეგ საცავის აშენება ვერა, თუმცა უნივერსიტეტის სარდაფიდან ციხის ტერიტორიაზე ფონდის ორ ნაწილად გადატანა შეძლეს. ციხის რეაბილიტაციიდან, სამი წლის შემდეგ, მუზეუმის სამეცნიერო ფონდი „პუმას“ ყოფილი მაღაზიის შენობაში გადაიტანეს. აქ ამ დროისთვის ნაბეჭდი ფორმით სულ 16 492 ეგზემპლარია განთავსებული, აქედან 11 600 ქართულია, 4 832 კი უცხოური ; რაც შეეხება საერთო წიგნად ფონდს, მისი ოდენობა 11 516 ერთეულია.

ამავე პერიოდში ისტორიული ფონდის ნაწილი სამცხე–ჯავახეთის მუზეუმის სარდაფშიც განათავსეს.

ანუ ხუთი წლის განმავლობაში, ფონდის ნაწილის „ახალციხის ციხის“ ტერიტორიაზე დაბრუნება მოხერხდა, თუმცა ამ ფონდის სათანადოდ განსათავსებლად თაროების დამზადება კი ვერა: სამცხე–ჯავახეთის მუზეუმში ჯერ კიდევ 2015 წლის მაისში განუცხადეს „სამხრეთის კარიბჭეს“ რომ ფონდების განსათავსებლად თაროების დამზადებას ელოდნენ, თუმცა ორი წლის განავლობაში მათი დამზადება ვერ მოხერხდა.

„რიგებია, ამას დრო სჭირდება, ეს არ არის ერთ კაცზე დამოკიდებული, რადგან დაიწყო ამაზე ლაპარაკი გააკეთებენ და დაასრულებენ კიდეც“, – ამბობს სამცხე–ჯავახეთის ისტორიული მუზეუმის დირექტორი ციური ლაფაჩი.

რაც შეეხება სამცხე–ჯავახეთის უნივერსიტეტის სარდაფში დარჩენილ ფონდს, ლაფაჩი აცხადებს, რომ აქ ამ დროისთვის მხოლოდ ეთნოგრაფიული მასალაა. მისი გადმოტანა კი ციხის ტერიტორიაზე მაის–ივნისისთვის იგეგმება: „როგორც კი „თოჯინების“ თეატრი ციხიდან ახლადგარემონტებულ შენობაში გადავა, ამ ფართში მუზეუმის ადმინისტრაციის წარმომადგენლები გადავალთ, იმ შენობას კი სადაც ახლა ჩვენ ვზივართ, ეთნოგრაფიული მასალის განსათავსებლად გამოვიყენებთ“.

„ახალციხის ციხის“ ციხის დირექტორი ზაზა თამარაშვილი აცხადებს, რომ იგი ისტორიული ფონდის ციხის ტერიტორიაზე განსათავსებლად მზადაა. მისი თქმით, ციხის ტერიტორიაზე საკმარისი ფართია იმისთვის, რომ ფონდის განთავსება მოხერხდეს: „ამ ეტაპზე აუცილებელია, რომ რაც შეიძლება სწრაფად მოხდეს მისი გადმოტანა, თუმცა ეს ეროვნული მუზეუმის პრეროგატივაა, ჩვენ მათ გარეშე ფონდს ხელს ვერ მოვკიდებთ“.
საბოლოოდ კი თამარაშვილის თქმით, ამ საკითხის მოგვარება მხოლოდ ფონდსაცავის აშენებით შეიძლება: „ამაზე იყო ლაპარაკი და ეს საკითხი ახლაც განიხილება. ამის აშენება კულტურის სამინისტროს პრეროგატივაა“.

ციური ლაფაჩის თქმით, ფონდსაცავის მშენებლობის საკითხი უკვე დაძრულია: „ამბობენ, რომ მშენებლობა ივლისში დაიწყება. კულტურის სამინისტრო მთავრობის ფინანსური მხარდაჭერით აშენებს. საცავი ციხის გალავნის შიგნით უნდა აშენდეს. ასე მუზეუმის ფონდის განთავსების პრობლემა საბოლოოდ გადაიჭრება“.

მიუხედავად ლაფაჩის განცხადებისა, კულტურის სამინისტროში აცხადებენ, რომ ამ ეტპაზე საცავის აშენების საკითხი არ განიხილება: „ჯერ პროექტიც კი არ არსებობს. საკითხი იმის შესახებ, რომ ახალციხეში ფონდსაცავი უნდა აშენდეს დღის წესრიგში დგას, ამ თემაზე მუშაობენ, თუმცა ჯერ თანხის მოძიებაა საჭირო. ამიტომ ის, რომ საცავი ივლისში აშენდება, ოპტიმისტური განცხადებაა. ჯერ ისიც კი არაა გარკვეული, რას შეიძლება მოაკლდეს თანხა, რომ ახალციხეში ეს გაკეთდეს“.

სამცხე–ჯავახეთის ისტორიული მუზეუმი 80 წლისაა, მისი საბიბლიოთეკო ფონდიც და ექსპონატებიც უნიკალურია. თუმცა, ამ დროისთვის რებილიტირებულ ციხეზე მხოლოდ ნაწილია გამოფენლი.

[თამუნა უჩიძე, ახალციხე]