სტრასბურგის სასამართლომ EMC–ის საჩივარი წარმოებაში მიიღო

მოხეში მცხოვრები თეიმურაზ მიქელაძე ერთ–ერთია იმ ოთხ მუსლიმს შორის რომლის მიმართაც ძალის გადამეტებისა და არასათანადო მოპყრობის ფაქტზე ევროსასამართლო იმსჯელებს.

„წინასწარ გამიჭირდება რაიმეს თქმა, მოლოდინი მაქვს, რომ სამართალი გაიმარჯვებს“, – ამბობს თემურ მიქელაძე.

მიქელაძისგან განსხვავებით, „გამარჯვების მოლოდინი“ არ აქვს სამცხე–ჯავახეთის მუფთს მამუკა ვაშაყმაძეს: „სტრასბურგის სასამართლოს წარმოებაში არა ერთი საჩივარი მიუღია, მაგრამ საბოლოოდ დადებითი პასუხი არ ყოფილა. არ მაქვს დიდი მოლოდინი“.

დასავლეთ საქართველოს მუფთმა ბეგლარ ქამაშიძემ აღნიშნული საჩივრის შესახებ არაფერი იცის: „ისიც კი არ ვიცი ეს ოთხი პიროვნება ვინაა“.
მოხეში მომხდარი, რომ ევროსასამართლოშია გასაჩივრებული ამის შესახებ „სამხრეთის კარიბჭესგან“ შეიტყო სამცხე–ჯავახეთის გუბერნატორმა აკაკი მაჭუტაძემ: „პირველად მესმის თქვენგან ეს, ამიტომ ვერაფერს გეტყვით“.

ევროსასამართლომ კი სახელმწიფოს უკვე შემდეგი კითხვებით მიმართა:

განხორციელდა თუ არა კონვენციის მე-3 მუხლის დარღვევა, კერძოდ:

• განხორციელდა თუ არა განმცხადებლების მიმართ არაჰუმანური ან ღირსების შემლახავი მოპყრობა?
• არაჰუმანური და ღირსების შემლახველი მოპყრობისგან პროცედურული დაცვის სტანდარტების გათვალისწინებით, (იხ. Labita v. Italy [GC], no. 26772/95, ECHR 2000 IV, § 131), ადგილობრივი ორგანოების მიერ წარმოებული გამოძიება იყო თუ არა განხორციელებული კონვენციის მე-3 მუხლის დარღვევით?

• ამოწურეთ თუ არა განმცხადებლებმა ყველა შესაბამისი შიდასამართლებრივი მექანიზმი კონვენციის მე-8 და მე-11 მუხლების ნაწილში (ეს მუხლები განმცხადებლებს არ ჰქონდათ მითითებული საქმეში და ex officio, სასამართლომ წამოწია წინ.)
• დადებითი პასუხის შემთხვევაში, დაირღვა თუ არა განმცხადებლების პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობისა და მშვიდობიანი შეკრების უფლება, კონვენციის მე-8 და მე-11 მუხლების საწინააღმდეგოდ.
• ჰქონდათ თუ არა განმცხადებლებს შესაძლებლობა, კონვენციის მე-13 მუხლის სტანდარტის შესაბამსად, ეფექტური შიდასამართლებრივი მექანიზმებით დაეცვათ საკუთარი უფლებები განცხადებაში მითითებული მე-3, მე-8, მე-11 დამე-14 მუხლების დარღვევებთან დაკავშირებით.
• არიან თუ არა განმცხადებლები რელიგიის ნიშნით დისკირმინაციის მსხვერპლი, კონვენციის მე-14 მუხლის საწინააღმდეგოდ (აღნიშნული უნდა შეფასდეს კონვენციის მე-3 მე-8 და მე-11 მუხლებთან ერთად)

„2014 წლის 22 ოქტომბერს სოფელ მოხეში მდებარე ისტორიული მეჩეთის დემონტაჟის დროს, საკულტო ნაგებობასთან მობილიზებულმა პოლიციამ ადგილზე სპონტანურად შეკრებილი მუსლიმები კოლექტიურად (მთლიანობაში 14 ადამიანი) დააკავა და ზოგიერთი მათგანის წინააღმდეგ არაპროპორციული საპოლიციო ძალა გამოიყენა. საქმეში განმცხადებლებს წარმოადგენს ის ოთხი პირი, რომელთა მიმართ პოლიციამ განსაკუთრებით სასტიკი ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ძალადობა განახორციელა. შეკრების ადგილზე დაკავებისას ცემის გარდა, აღნიშნული პირები პოლიციის განყოფილებაში ფსიქოლოგიური და ღირსების შემლახავი მოპყრობის მსხვერპლები გახდნენ, ერთ-ერთი მათგანის მიმართ კი სასტიკი ფიზიკური ძალადობა განხორციელდა. აგრეთვე, საპოლიციო ღონისძიების ყველა ეტაპზე დაფიქსირდა შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლების მიერ რელიგიური ნიშნით სიძულვილის ენის გამოყენების ფაქტები“, – აცხადებენ ადამიანის უფლებების სწავლების და მონიტორინგის ცენტრში (EMC).

შეგახსენებთ, რომ EMC დავობს მშვიდობიანი შეკრების მონაწილე ოთხი მუსლიმი პირის მიმართ პოლიციის მიერ სავარაუდო ძალის გადამეტებისა და არასათანადო მოპყრობის ფაქტებზე. ორგანიზაცია განმცხადებლების მიმართ ევროპული კონვენციის მე-3 (წამების, არაადამიანური და ღირსების შემლახავი მოპყრობის აკრძალვა), მე-8 (პირადი და ოჯახური ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლება), მე-14 (დისკრიმინაციის აკრძალვა) და მე-13 (უფლება სამართლებრივი დაცვის ეფექტიან საშუალებებზე) მუხლების დარღვევას ამტკიცებს.

[თამუნა უჩიძე, ადიგენი]