სცენაზე გაცოცხლებული ისტორია – მოსწავლეებმა სომეხთა გენოციდი გაიხსენეს

24 აპრილს სომეხი ერი 1915 წელს თურქეთში მომხდარი გენოციდის მსხვერპლთა ხსოვნის დღეს აღნიშნავს. ამ დღესთან დაკავშირებით, ახალციხის სომხურენოვან სკოლაში დღეს მოსწავლეებმა სპექტაკლი გამართეს.

ღონისძიება ანთებული სანთლებითა და წუთიერი დუმილით დაიწყო. საათნახევრის განმავლობაში სკოლის მოსწავლეები 1915 წელთან დაკავშირებულ მოვლენებს იხსენებდნენ.

„დღეს სომეხი ერის გლოვის დღეა. მოსწავლეებმა დღევანდელ ღონისძიებაზე ისაუბრეს როგორ გაანადგურეს სომეხი ინტელიგენცია თავის ოჯახებით და ვინ დაგეგმა გენოციდი“, – ამბობს N3 საჯარო სკოლის პედაგოგი როზა პეტროსიანი.
101 წლის წინ ღამით, კონსტანტინეპოლში სომეხი ეროვნების ინტელექტუალური, რელიგიური, ეკონომიური და პოლიტიკური ელიტის მასობრივი დაკავება დაიწყო.

I მსოფლიო ომის პერიოდში (1914–1918) „ახალგაზრდა თურქების“ მთავრობის პროპაგანდა ოსმალეთის იმპერიაში მცხოვრებ სომხებს დივერსანტებად და პრორუსულ „მეხუთე კოლონად“ მოიხსენიებდა. „ახალგაზრდა თურქების“ შეფასებით, რუსეთის იმპერია სომხებს მათ წინააღმდეგ განაწყობდა. ამიტომაც, ოსმალთა იმპერიის მესვეურებმა აღმოსავლეთ ანატოლიიდან სირიის უდაბნოში სომხების მასობრივი დეპორტაცია განახორციელეს. დეპორტაციის შედეგად, ასეულ ათასობით სომეხი დაიღუპა, მათი უმრავლესობა მოკლეს ან შიმშილითა და ავადმყოფობის შედეგად გარდაიცვალა.

სომხების მასობრივი დეპორტაციის დაწყების თარიღად 1915 წლის 24 აპრილი ითვლება, როდესაც ხელისუფლებამ 250–მდე სომეხი ინტელექტუალი და თემის ლიდერი ჯერ დააპატიმრა, შემდეგ კი, სიკვდილით დასაჯა. სომხები, რომლებიც ოსმალთა იმპერიის არმიაში მსახურობდნენ, განაიარაღეს და მოკლეს, კონფისკაცია გაუკეთეს სომხების ქონებასაც. ეს პროცესი 1918 წლის სექტემბრამდე გაგრძელდა. სამი წლის განმავლობაში 1,5მილიონზე მეტი სომეხი ეროვნების მოქალაქე დაიღუპა.





[თინათინ ზაზაძე, ახალციხე]