რატომ გაფუჭდა კარტოფილის მოსავალი

ფერმერების ნაწილი ამბობს, რომ კარტოფილი წელს მინდვრებშივე დატოვეს. დაავადებული პროდუქტის შინ მიტანას აზრი არ ჰქონდა. გლეხები კარტოფილის გაფუჭებას სხვადასხვა მიზეზებით ხსნიან. დიდი ნაწილი ამტკიცებს, რომ დაავადება შხამ-ქიმიკატების გამოწვეულია.
სოფელ ალავერდის მცხოვრებ არმენ მაიტესიანს წელს ნათესებში შხამ-ქიმიკატები არ შეუტანია.

"მიწას ნაკელით ვანოყიერებ. გამოიყენებ თუ არა წამლებს, არ აქვს მნიშვნელობა, შედეგი ერთია და იგივეა. ერთხელ ვცადე და იგივე მოსავალი მივიღე. ახლა 1 ჰა-დან 25 ტონა მოსავალი მივიღე. გაფუჭებული კარტოფილი ძალიან ცოტაა. უბრალოდ, ახალი ჯიშების სათესლე მასალა – აგრია და მარფონა მქონდა", - ამბობს იგი.

ორგანიზაცია "აგროგეო+"-ის მენეჯერი ეგიშ აგაჯანიანი ამტკიცებს, რომ კარტოფილის დაავადება შხამ-ქიმიკატებისა და სასუქის გამოწვეული არ შეიძლება იყოს: "ადრიან გაზაფხულზე მიწაში ბევრი ტენი იყო, შემდეგ ტემპერატურამ ძალიან დაბლა დაიწია. და ამან დაავადებები – ალტერნარია, ნემატოტა, ფიტაფტორია გამოიწვია. ეს დაავადებები შხამ-ქიმიკატებისგან არ არის. თავად მე ყველა ღონე ვიხმარე, გამოვიყენე აზოტიც და კალიუმიც, რასაკვირველია, ნორმის ფარგლებში და კარტოფილი მაინც დამილპა. კარტოფილის ავადმყოფობა ამინდის ბრალია. ასეთი სიტუაცია მარტო ჩვენს მუნიციპალიტეტში არ არის, ასეა მთელ საქართველოში".

მისმა მოსავალმა 250 ტონა კარტოფილი შეადგინა, აქედან 50 ტონა გაფუჭებულია და გადაყრას აპირებს. აგაჯანიანი მიიჩნევს, რომ მინდვრებზე სასელექციო სამუშაოების ჩატარებაა საჭირო. უნდა შეიქმნას ლაბორატორიები მიწის ანალიზისთვის, საწინააღმდეგო შემთხვევაში მუნიციპალიტეტში კარტოფილი აღარ იქნება. გარდა ამისა, იგი ფიქრობს, რომ შექმნილ სიტუაციაში ბრალი მუნიციპალიტეტში აგრონომების არასაკმარის რაოდენობასა და ვირუსოლოგების სრულ არყოფნას მიუძღვის.

ახალციხის სასოფლო-სამეურნეო სამსახურის აგრო-კონსულტანტი ზურა სადათიერაშვილიც მიიჩნევს, რომ ფიტოფტორიისა და ალტერნარიის დაავადებების გავრცელების პირობები წლევანდელმა ატმოსფერულმა პირობებმა, ზაფხულის დასაწყისში უხვმა ნალექმა, შემდეგ კი გვალვამ და სეტყვამ შექმნა: "ხშირად ხალხი მიწას მხოლოდ აზოტით ანოყიერებს, რეალურად კი ფოსფორი, კალიუმი და კალციუმიც საჭიროა. ხშირად ლპობას სწორედ კალიუმისა და კალციუმის დეფიციტი იწვევს. თუ მიწაში ყველაფერს ნორმირებულად შეიტან, პრობლემები არ შეიქმნება. ვიცი, რომ ახალქალაქში სელიტრას ტონობით იყენებენ".

ახალქალაქის საკრებულოს აგრარული ფრაქციის თავმჯდომარე მერუჟან ეზოიანი მიიჩნევს, რომ დაავადებების მიზეზი კარტოფილის იმპორტირებული ჯიშებია: "ახალი ჯიშები ადგილობრივ კლიმატურ პირობებში გამოცდილი უნდა იყოს. თორემ ვინ იცის, ვის, საიდან და რა კარტოფილი ჩამოაქვს. საზღვრის გადაკვეთისას უნდა მოწმდებოდეს".

მერუჟან ეზოიანი ფიქრობს, რომ დაავადებები ვირუსული და გადამდებია. მისი თქმით, როდესაც კარტოფილს თხრიდა, იქ გაფუჭებული მხოლოდ 5% იყო, ორი თვის შემდეგ კი დამპალი კარტოფილის რაოდენობამ 50% შეადგინა.

ფირმა "აგრონომიქსის" დირექტორი ანაიტ ტარლამაზიანი მიიჩნევს, რომ პრობლემა კარტოფილის იმუნიტეტის დაცემაშია. იმპორტირებული სათესლე მასალა და სასუქი არაფერ შუაშია. უბრალოდ, ამ დაავადებების გავრცელებისთვის ხელსაყრელი ატმოსფერული პირობები შეიქმნა: "ა" კლასის 8 ჯიშის კარტოფილი დავრგე, თითოეული 200 კგ ერთ მინდორზე საცდელად და შევნიშნე, რომ ავადმყოფობა სხვადასხვა ხარისხით გამოვლინდა. დაავადება ადრეულ სტადიაზე შევამჩნიე და ინტენსიურად ვმკურნალობდი. ყოველ 14 დღეში წამლები შემქონდა და ვუშველე. თუმცა მოსავლის 7% მაინც გამიფუჭდა".

ტარლამაზიანმა დაავადების ზუსტად დასადგენად ბოლქვები თბილისის, უკრაინისა და ჰოლანდიის ლაბორატორიებში გაგზავნა. რამდენიმე დღის წინ მოვიდა პასუხი, რომელმაც დაადასტურა დაავადებები – ბოლქვური ფიტოფტორია და ფუზარიოზი.

მისი დაკვირვებით, ჯიშებს: გრანოლა, ტოსკანა, პატრიცა უფრო მაღალი იმუნიტეტი აქვს. ხოლო ლაბოდას, ნატაშასა და ველოქსანის - ავადმყოფობა მოერია.

კარტოფილის დარგვისას, დაზღვევის მიზნით, ტარლამაზიანმა მიწის ლაბორატორიული ანალიზიც ჩაატარა. ალბათ, ეს ერთადერთი შემთხვევა იყო მთელ მუნიციპალიტეტში. მიწის ანალიზის პასუხები ნორმალური იყო, ანუ მიკროელემენტები, ფოსფორი, კალციუმი და კალიუმი ნიადაგში ნორმის ფარგლებში იყო.

[შუშან შირინიანი, ახალქალაქი]