ხაკი – მოყავისფრო, მწვანე სოფელი [ფოტო/ვიდეო]

ჯერ სოფელი არ ჩანს, სამაგიეროდ უკვე დახნული და საზაფხულოდ გამზადებული მიწის ნაკვეთებით იწყება ყველა მისახვევ – მოსახვევი.

შავი მიწა დიდ ბელტებად ყრია. ამ დიდ ბელტებს შემოდგომა – ზამთრის, წვიმა, თოვლი დაშლის და საზაფხულოდ მიწა ნაცარივით გაფხვიერებული იქნება თესვისთვის.

უყურებ მიწის ნაკვეთებს და ფიქრობ, რომ ზემოთ სოფელში მშრომელი ადამიანები ცხოვრობენ. ზემოთ კი ხაკია, სომხური სოფელი, თითქმის დაცლილი 15 –16 ოჯახით.

სოფლის ცენტრში, „ბირჟაზე" კაცები დგანან, სასაუბროდ გამოსულები, ღუმელის სითბო გამოყოლილები.

ახალციხიდან ხაკამდე მისასვლელი, ექვსკილომეტრიანი გზა მოხრეშილია.მოსახლეობა ამბობს, რომ ტრასა უკეთესი იქნება და ითხოვენ ადგილობრივმა ხელისუფლებამ გზა გაუკეთოს.

მოსახლეობა ასევე ითხოვს სოფელში ბუნებრივი გაზის შეყვანას.

ადგილობრივები დარდობენ, რომ სოფელი დაცარიელდა და მხოლოდ „სადაჩო“ სოფლად იქცა.

დაკეტილი სახლები სევდისმომგვრელია.



გრიგორ პეტროსიანი ხაკში დაიბადა და გაიზარდა. სოფლის ყველა პრობლემა იცის და ამ პრობლემებზეც თავად გვესაუბრა.



ხაკი – ვილისების სოფელი

თითქმის ყველა სახლის წინ ვილისი დგას. ამიტომაც, ხაკს შეგიძლია თამამად უწოდო ვილისების სოფელი.

– ჩვენთვის ყველაზე მოსახერხებელი მანქანაა, ამ გზებზე დადის, ტვირთიც დააქვს და იაფია.

– ეს მანქანები არის „ვედუში“.

– ჯერ იყო ცხენი, ვირი, ხარი და ახლა ვილისი ყველა ამათ მუშაობას ასრულებს, – ასეთია ხაკელი კაცების კომენტარები.



სოფელში სკოლა იყო. აღარ არის. ხაკში ბავშვები არ არიან.

ხაკში ბიბლიოთეკაც იყო. ახლა აღარ არის.

კულტურის სახლიც იყო.

სოფლის ცენტრში დგას ნახევრად ჩამონგრეული შენობა. ადგილობრივები მიხსნიან რომ ამ შენობაში, პირველ სართულზე, ყველის საწყობი, ზემოთ კლუბი, ბიბლიოთეკა და სკოლა ფუნქციონირებდა. ახლა შენობა აგურ–აგურ იშლება.




ალვინა ეგიზარიანი 61 წლისაა, ამბობს, რომ სოფელში ცხოვრება რთულია. გზის გაკეთებას ითხოვს და ბუნებრივი გაზის შეყვანას.



სოფლის „ბირჟაზე“ ქალისა და კაცის თანასწორობაზეც ვისაუბრეთ.

„ქალია კამანდირი“, – ეს იყო პირველი ფრაზა, როცა ამ საკითხს შევეხეთ. შემდეგ უკვე კაცებმა ქალის რთულ ყოფაზე გაამახვილეს ყურადღება.

„ქალი უვლის სახლს, ოჯახს, აკეთებს საჭმელს, რეცხავს, ძროხებს უვლის, მიწაზე ჩემთან ერთად მუშაობს, კარტოფილს ჩემთან ერთად იღებს. გამოდის რომ ქალი უფრო მეტს მუშაობს ვიდრე კაცი“, – გვეუბნება ვართქეს ეგიზარიანი.

კითხვაზე, კაცი რომ დაეხმაროს ქალს ამ ყველაფრის გაკეთებაში რა აზრის არიან, იღიმიან და აღარ მპასუხობენ, თუმცა ყველა ერთხმად თანხმდება რომ ოჯახში ქალია მთავარი.

„თუ სახლში ქალი არ არის მაგარი, ის ოჯახი არ ვარგა, ასეა, „კანეშნა“. კარგი ოჯახი სადაც არის, იმ ოჯახში ქალია ძლიერი“, – ამბობს ვარაზდას სარქისიანი.



მაკარტიჩ პეტროსიანი 24 წლისაა, უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ ისევ სოფელში დაბრუნდა.

„დავამთავრე უნივერსიტეტი. ახლა 24 წლის ვარ, არ ვმუშაობ, ხელფასი 200–300 ძირითადად და მირჩევნია სოფელში ვიყო, აქ ვიმუშაო, მშობლებს დავეხმარო. ხაკში ჩემი ასაკის ოთხი ახალგაზრდა ვართ მხოლოდ“, – ამბობს მაკარტიჩ პეტროსიანი.

ადრე აქ ქრისტიანული ეკლესია ყოფილა, მერე კომუნისტების დროს ხორბლის საწყობი. ახლა რიტუალების სახლია. სოფელმა კი ეს კუთხე გამოჰყო და სანთლებს ანთებს ხალხი.



რატომ ჰქვია სოფელს ხაკი?

სიტყვა ხაკის განმარტება ასეთია – ხაკი [მიწისფერი, ტალახისფერი]– 1. მოყავისფრო მწვანე. 2. ამ ფერის ტანისამოსი (უპირატესად სამხედრო ფორმა) ან ქსოვილი.

ადგილობრივებმა მითხრეს რომ სოფელს სწორედ ფერის გამო ჰქვია ეს სახელი.

ხაკი ამ სეზონზე მართლაც მოყავისფრო მწვანე დაგვხდა.

[გულო კოხოძე, ზურა სულაბერიძე, ახალციხე]