ანას სკოლა

ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილი დაიბადა 1842 წელს, ქალაქ ქუთაისში. მან განათლება „წმინდა ნინოს სახელობის ქალთა სასწავლებელში“ მიიღო.

ახალციხეში მისი მოღვაწეობა განაპირობა იმან, რომ ანას მეუღლე მ. მუსხელიშვილი ახალციხის მაზრის სამხედრო უწყების მოხელე – გენრალი გახლდათ.

ქუთაისიდან ახლციხეში გადმოსულმა ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილმა ქალთა სკოლა 1870 წლის ოთხ აპრილს დაარსა, ერთი კლასი (სამწლიანი სწავლებით). სკოლაში მეცადინეობა პირველ მაისს დაიწყო.

რაბათის ქალთა სკოლის „წმინდა პედაგოგიურ გეგმაზე აშენებული და ჩინებულად წარმართული საქმიანობის“ შესახებ ქართველ საზოგადოებას ჟურნალმა „განათლებამ“ ამცნო.

ქალთა სკოლის მოსწავლეთა დიდი ნაწილი ახალციხის უღარიბეს ფენას მიეკუთვნებოდა. ამიტომ სასწავლებელში სწავლა უფასო იყო, სკოლის ხარჯები კი ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილმა იკისრა.

ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილი თავდაპირველად გოგონებს თავად ასწავლიდა, ხოლო შემდეგ თბილისიდან მოიწვია ორი მასწავლებელი, როგორც ქართულ–რუსული წერა–კითხვის, ისე ქსოვისა და ქარგვის შესასწავლად. სკოლაში, ასევე, აუცილებელ საგნად ითვლებოდა საღვთო სჯული.

სასწავლებელი წელიწადში 60–მდე მოსწავლეს ამზადებდა. სკოლას ყოველწლიურ ნივთიერ დახმარებას უწევდა იმდროინდელი ქალაქის გამგეობა – 3000 მანეთით.

რაბათის ქალთა სკოლა 50 წლის განმავლობაში იყო განათლების კერა, სადაც მესხი გოგონები მშობლიურ ენაზე ღებულობდნენ განათლებას.

სკოლაში სწავლობდნენ ქართველები – როგორც მართლმადიდებლები, ასევე კათოლიკები, მაჰმადიანები, რუსები, ებრაელები, ბერძნები.

1902 წელს რაბათის ქალთა სკოლა დაუმთავრებია 17 გოგონას. მათ შორის 12 ყოფილა ქართველი კათოლიკე, ერთი ბერძენი, ერთი მაჰმადიანი და სამი რუსი.

ახალციხის ქალთა სკოლის დაარსებიდან ერთი წლისთავზე, გაზეთ „დროებაში“ გამოქვეყნებული სტატიით საზოგადოება გაეცნო სასწავლებლის მოსწავლეთა პირველ შედეგებს: „ქართული წერა და კითხვა კარგად უსწავლიათ, ართიმეტიკა და სხვადასხვა გეოგრაფიული ფიგურებიც რიგიანად იციან. უფროს განყოფილებას „ბუნების კარიც“ გაუთავებია და საფუძვლიანად უსწავლიათ“.

„აღნიშნულ სკოლის ფუნქციონირებას არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა, რადგან უდიდესი როლი შეასრულა მესხეთში ქალთა განათლების საქმეში“, – წერს ისტორიკოსი ნატო ყრუაშვილი.

სკოლის დაარსებიდან ხუთი წლის შემდეგ, ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილი ახალციხეს ტოვებს, თუმცა 1885 წელს ის კვლავ უკან ბრუნდება და აქტიურადაა ჩაბმული სკოლის საქმეებსა და ქართველთა შორის წერა–კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების საქმიანობაში.
1890 წელს ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილი მძიმე სენით გარდაიცვალა.

კონკრეტულად რომელ სახლში იყო განთავსებული149 წლის წინათ ქალთა სკოლა, ვერ მოვიძიეთ. სავარაუდოდ, რაბათის ცენტრში, წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიის მიმდებარე ტერიტორიაზე, გვითხრეს ისტორიკოსებმა. ანა ღოღობერიძე–მუსხელიშვილის გარდაცვალებაზე პანაშვიდიც სწორედ ამ ტაძარში იქნა გადახდილი.

რაბათის ქალთა სასწავლებლის აღზრდილთა შორის ბევრი წარმატებული ქალი იყო. „სამხრეთის კარიბჭე“ ეტაპობრივად მათ ისტორიებსაც გაგაცნობთ.

მასალა მომზადებულია ნატო ყრუაშვილის წიგნის „ქალთა კულტურულ–საგანმანათლებლო საქმიანობა სამცხე–ჯავახეთში“ მიხედვით.

[გულო კოხოძე, ახალციხე]