სინაგოგის ერთადერთი მლოცველი ახალციხეს ტოვებს

ახალციხეში, რაბათის დასახლებაში მცოხვრები ერთადერთი ებრაელი და სინაგოგის ხელმძღვანელი სიმონ ლევიშვილი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო საცხოვრებლად ისრაელში მიდის.

„ორი თვის წინ ინსულტი გადავიტანე, ცუდად ვგრძნობ თავს, სამკურნალოდ უნდა წავიდე. ალბათ ოჯახთან ერთად წავალ, მაგრამ თუ ჩემი მეუღლე და შვილები არ წამოვლენ, მარტო წასვლა მაინც მომიწევს“, – ამბობს სიმონ ლევიშვილი.

მე–20 საუკუნეში რაბათში მცხოვრები 400–მდე ებრაული ოჯახიდან ლევიშვილი ერთადერთია, რომელიც ამ დრომდე ახალციხეში შემორჩა. გასულ წელს რაბათში მისი ჩათვლით კიდევ ორი ოჯახი ცხოვრობდა, თუმცა როგორც ლევიშვილი გვიხსნის, მათ შორის ერთი გარიდაიცვალა, მეორე ოჯახმა კი ასევე ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო ცხოვრება ისრაელში გადაწყვიტა.

„მარტო დავრჩი. ავად რომ არ ვიყო, წასვლას არ ვიფიქრებდი“, – ამბობს ლევიშვილი.

იგი სინგოგას 23 წელია ხელმძღვანელობს. ლევიშვილი ებრაულმა თემმა ახალციხეში სალოცავის ხელძღვანელად 1995 წელს აირჩია. მაშინ ახალციხეში ჯერ კიდევ 150 ებრაული ოჯახი ცხოვრობდა. ამიტომ მისი წასვლის შემდეგაც არჩევნები ჩატარდება: „სონაგოგაში თორებია, წმინდა წიგნებია, მათ მოვლას და იქ მოქცევის წესებს ცოდნა სჭირდება. არჩევნების გარეშე სინგოგას ვერავინ მოუვლის და უხელძღვანელებს“.

მისივე თქმით, რადგან ახალციხეში ებრაელები აღარ ცხოვროობენ, არჩევნები თბილისში მცხოვრებ „ახალციხელ ებრალებს“ შორის ჩატარდება: „აქედან დედაქალაქში წასული, დაახლოებით, 30 ოჯახია. არჩევნებიც ალბათ მათ შორის ჩატარდება. კანდიდატებასც თავად დააყენებენ. მერე ორ–სამ კვირაში, ან თვეში ერთხელ ჩამოვლენ–ხოლმე სინაგოგის მოსავლელად“.

ლევიშვილი ფიქრობს, რომ მისი საქართველოდან წასვლის საკითხი დაახლოებით სამ თვეში გადაწყდება: „შესაძლოა ამ ზაფხულს აქ ვიყო და მერე წავიდე. ეს დამოკიდებული ჩემს ჯანმრთელობაზეა“.

შეგახსენებთ, რომ სინაგოგა, რომელსაც სიმონ ლევიშვილი უვლის 1863 წელს შემოწირულობებით აშენდა. მაშინ ახალციხეში 623 ებრაელი ცხოვრობდა. ისტორიკოსები ვარაუდობენ, რომ საქართველოში, კერძოდ სამცხე–ჯავახეთში, ებრაელები ბიზანტიის მხრიდან შემოვიდნენ.
მე–20 საუკუნეში, რაბათის ორ უბანში სულ, 400 ოჯახი, 3000 ებრაელი იყო. მათი გასვლა, ანუ ებრაელთა ალია ახალციხიდან 70–იან წლებში დაიწყო და 80–იან წლებში შეჩერდა.

იხილეთ მასალა სიმონ ლევიშვილზე "სამხრეთის კარიბჭეს" არქივიდან

[თამუნა უჩიძე, ახალციხე]