ანტი სტიგმა – დისკუსია ახალციხეში

ელისო თათეშვილი დღის პიველ ნაწილს თავის მეექვსე კლასელ შვილთან ერთად სკოლაში ატარებს. ბავშვს აუტისტური სპექტრის აშლილობა აქვს და მასთან პედაგოგებს მუშაობა უჭირთ.

„დაწყებით კლასებში ყველაფერი უფრი მარტივად იყო, რადგან იქ მხოლოდ ერთი მასწავლებელი ასწავლიდა და მან იცოდა ბავშვს როგორ უნდა მიდგომოდა, მეხუთე კლასის შემდეგ კი ასე აღარ არის“, – ამბობს ელისო.

მისი თქმით, სკოლაზე უფრო რთული საბავშვო ბაღში გატარებული წლები იყო: „თავიდან საერთოდ არ უნდოდათ, რომ ბაღში მიეღოთ, იმიტომ კი არა, რომ ბავშვთან ჰქონდათ პრობლემა, ვერ წარმოედგინათ როგორ შეიძლებოდა ერთი ადამიანი იმისთვის გამოეყოთ, რომ აუტისტთან ემუშავა, მაგრამ უკან არ დავიხიეთ და ბაღში მაინც ვატარეთ“.

ელისო ფიქრობს, რომ იმ პერიოდში სპეციალური საჭიროების მქონე ბევრი ბავშვი საბავშვო ბაღის გარეშე დარჩა: „ვინც ჩემსავით არ იბრძოლა, მისი შვილი ალბათ ბაღში არ მიიღეს. ახლაც, როცა ტრანსპორტში, ან მაღაზიაში ჩემი შვილის საქციელი უკვირთ, ვცდილობ ავუხსნა მათ ბავშვი ასეთი რატომაა“.



ელისოსგან განსხვავებით, ასევე აუტისტური სპექტრის აშლილობის მქონე ბავშვის დედას, თეონა ართმელაძეს ხშირად საზოგადოებისთვის მისი შვილის აქტიური ქცევის ახსნა უჭირს: „ყოველთვის ვერ აუხსნი ხალხს ბავშვი ასე რატომ იქცევა, განსაკუთრებით კი მაშინ, როცა გაღიზიანებულები გიყურებენ. ამ დროს ისინი მშობლებს ადანაშაულებენ იმაში, რომ ბავშვები სათანადოდ ვერ აღზარდეს“.

გაეროს ბავშვთა ფონდის 2017 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, საქართველოს მოსახლეობის 28%–ზე მეტი შშმ ბავშვების მიმართ უარყოფითი განწყობის, ანუ სტიგმის მატარებელია. თუმცა, ბოლო წლებთან შედარებით ეს ციფრი მნიშვნელოვნად შემცირებულია, მაგალითად 2015 წელს იგივე ფონდის მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით სტიგმის მატარებელი 40% იყო.

„სტიგმა არასწორი ცოდნისა და დისკრიმინაციული ცრურწმენების საფუძველზე ყალიბდება“, – ამბობს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვების საკითხებში გაეროს ბავშვთა ფონდის კონსულტანტი მაგული შაღაშვილი.

მისი თქმით, დღეს მთავარი პრობლემა ის არის, რომ შშმ ბავშვებისთვის შესაბამისი სერვისები არ არსებობს: „დაიწყო ინკლუზიური სწავლება, მაგრამ ამ მიმართულებით ძალიან ბევრი პრობლემაა. ელემენტარულად ადაპტირებული ინფრასტრუქტურაც კი არ არსებობს. ასევე არაა დღის ცენტრები, სადაც სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვები შესაბამის უნარ–ჩვევებს შეიძენენ, რასაც მერე სკოლებში გამოიყენებენ“.

შშმ ბავშვების მშობლების თქმით, რეგიონში შესაბამისი ცენტრების არ არსებობის გამო შვილების ტარება თბილისში უხდებათ, თუმცა ამბობენ, რომ ამას ყველა ვერ ახერხებს, რადგან ძალიან ძვირი ჯდება.

„თბილისში დამყავდა დღის ცენტრში ბავშვი, ვაუჩერი მომცეს და უფასოდ დავდიოდით, მაგრამ ჩემ შვილს ფსიქოლოგთან ინდივიდუალური მუშაობა დასჭირდა, ის ძვირი ღირდა და ვერ შევწვდით“, – ამბობს თეონა ართმელაძე.

გაეროს ბავშვთა ფონდის წარმომადგენლები ფიქრობენ, რომ რეგიონში მსგავსი ცენტრების და სხვა საჭირო სერვისების დანერგვასთან დაკავშირებით საკითხები ხელისულფების წინაშე საზოგადოებამ აქტიურად უნდა დასვას.

ორგანიზაციის წარმომადგენლებმა ახალციხის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრში ანტი–სტიგმის წინააღმდეგ მიმართული კამპანიის „დაინახე ყველაფერი“ ფარგლებში ერთ საათზე მეტ ხანს იმსჯელეს. მათ მსგავსი დისკუსია ახალციხის პირველ და მეექვსე საჯარო სკოლებში, ასევე სამცხე–ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტშიც გამართეს.



[თამუნა უჩიძე, ახალციხე]