ასპინძაში მესხური ტერასების აღდგენა შეჩერდა

ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხიზაბავრაში უძველესი მესხური ტერასების აღდგენა 2012 წლის მაისში სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინიციატივით დაიწყო, თუმცა ვაზისა და ხეხილისთვის უკვე გამზადებულ ტერასებზე, ამ დრომდე არცერთი ნერგი არ დარგულა.

აღნიშნულ პროექტს „საქართველოს სოფლის მეურნეობის კორპორაცია“ შპს „მექანიზატორთან“ ერთად ახორციელებდა და მიზნად ძველი მესხური ჯიშების, ვაზისა და სხვადასხვა ხეხილის პოპულარიზაციას ისახავდა.

„უკვე გამზადებულია ტერასები ვაზისთვის, ნუშისთვის , ატმისთვის. აქ დაგეგმილი იყო ვაზისა და ხეხილის ათასობით ძირის დარგვა. ჩვენს მხარეში მევენახეობა საუკუნეებს ითვლის, ასაკოვანი ხალხის გადმოცემით ამ ადგილზე უგემრიელესი ყურძენი მოდის, ასევე კარგად იხარებს სხვა ხეხილიც, სწორედ ამიტომ შეირჩა ეს ტერიტორია ძველი მესხური ჯიშების გასაშენებლად“, - ამბობს ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგებლის მოადგილე სოფლის მეურნეობის დარგში იულია მაისურაძე.

ვაზისა და ხეხილის დასარგავად 17 ჰექტრამდე მიწის ფართობი იყო გამოყოფილი, თუმცა, პირველი ეტაპისთვის დაახლოებით 2,4 ჰექტარი ტერიტორია ხელით დამუშავდა. ტერასების აღდგენით სამუშაოებზე 60 ადგილობრივი იყო დასაქმებული.

„პირველ ეტაპზე მხოლოდ საცდელი ნაკვეთი დამუშავდა. ნერგები თუ გაამართლებდა შემდეგ დაგეგმილი იყო ტერასების დამატება. ვაზის და ხეხილის დასარგავად ნიადაგი უკვე მზად არის, ჭიგოებიც ჩასმულია“,-ამბობს იულია მაისურაძე.

მისივე თქმით, ტერასებისთვის თანამედროვე ტექნოლოგიებით წვეთოვანი სარწყავი სისტემაც უნდა მოწყობილიყო: „ეს ურწყავი ტერიტორიაა, ამიტომ წვეთოვანი სარწყავი სისტემის გარეშე ნაკვეთი ვერ მოირწყვება. ავზის დადგმა მტკვრის სანაპიროზე იგეგმებოდა, საიდანაც მოხდებოდა წყლის ამოტუმბვა“.

ტერასების აღდგენითი სამუშაოები 2012 წლის სექტემბერში დასრულდა. ვაზის და ხეხილის დარგვა კი ოქტომბრის ბოლოსთვის იყო დაგეგმილი. ძველი მესხური ჯიშების ნერგები სოფლის მეურნეობის სამინისტროს უკვე გამზადებული ჰქონდა.

„თუმცა აგრონომებმა იმის გამო, რომ შესაძლო იყო ახლადდარგული ნერგები ყინვას გაეფუჭებინა დარგვა გადაიფიქრეს. ვაზისა და ხეხილის განაშენიანება 2013 წლის გაზაფხულისთვის გადაიდო“,-გვიხსნის მაისურაძე.

მიუხედავად მისი განცხადებისა, დღემდე არც ვაზი და არც ხეხილი არ დარგულა. როგორც ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგეობაში ამბობენ პროექტი ხელისუფლების ცვლილების გამო შეჩერდა.

„ამ პროექტს ვინც ახორციელებდა ის ადამიანები სოფლის მეურნეობის სამინისტროში აღარ მუშაობენ, როგორც ვიცი საკადრო ცვლილებები განხორციელდა და სავარაუდოდ პროექტიც ამიტომ შეჩერდა“, - ამბობს მაისურაძე.

ადგილობრივ თვითმმართველობაში იმედოვნებენ, რომ პროექტი დროებით შეჩერდა და ისევ გაგრძელდება: „ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგეობას აღნიშნული პროექტის განხორციელებაში მონაწილეობა არ მიუღია. ჩვენ ისიც არ ვიცით ამ პროექტისთვის რა თანხა იყო გამოყოფილი და რამდენი დაიხარჯა. სამინისტროდან ჩვენთვის არავის უთქვამს რატომ შეჩერდა პროექტი და ამით არც ჩვენ დავინტერესებულვართ“.

მისივე თქმით მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი ბიუჯეტით აღნიშნულ პროექტს ვერ განახორციელებს: „ამ პროექტის დასრულება საკმაოდ დიდ ხარჯებთან არის დაკავშირებული და ადგილობრივ თვითმმართველობას ამის საშუალება არ აქვს“.

როგორც „სამხრეთის კარიბჭესთან“ სოფლის მეურნეობის სამინისტროს პრესსამსახურის წარმომადგენელმა ნანი ჩინჩილაკაშვილმა განაცხადა, ის კორპორაცია, რომელიც აღნიშნულ პროექტს ახორციელებდა ისევ არსებობს, თუმცა შესაძლებელია ამ კორპორაციის მიერ დაწყებული პროექტები სხვა სამასხურმა დაასრულოს.

„ამ ეტაპზე სამინისტროში მიმდინარეობს მსჯელობა იმაზე თუ რომელმა სამსახურმა უნდა გააგრძელოს შეჩერებული პროექტრები. აღნიშნული პროექტი შესაძლებელია ღვინის ეროვნულმა სააგენტომ გააგრძელოს. სამინისტრო უმოკლეს ვადაში გადაწყვეტს თუ რომელ სამსახურის დაექვემდებარება მესხუხი ტერასების აღდგენის პროექტი“,- ამბობს ჩინჩილაკაშვილი.

სანამ სოფლის მეურნეობის სამინისტრო აღნიშნული პროექტის გაგრძელების შესახებ მსჯელობს, მანამდე შესაძლებელია უკვე აღდგენილი და დამუშავებული ტერასები დაზიანდეს.

„თუ ყურადღებას არავინ მიაქცევს დროთა განმავლობაში შესაძლებელია ტერასები დაზიანდეს, ამიტომ ის ადამიანები, რომლებიც ტერასების აღდგენაზე მუშაობდნენ ნაკვეთს უყურადღებოდ არ ტოვებენ, თუმცა, ასე მესხურ ტერასებს ვერ შევინარჩუნებთ“,- ამბობს მაისურაძე.

ისტორიული მონაცემებით, ამ ტერიტორიაზე მევენახეობა უხსოვარი დროიდან იყო განვითარებული. ხიზაბავრის ვენახები მდინარე მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე, ე.წ ტერასებზე იყო გაშენებული. ტერასებს ადგილობრივები „დარიჯებს“ უწოდებდნენ. ეს იყო მთის ფერდობზე ნაშენი ქვის კედლები, რომლის შენება განპირობებული იყო რელიეფური პირობებით. ტერასები იცავდა ფერდობებს ჩამორეცხვისგან და ამავე დროს ხელს უწყობდა მებაღეობისა და მევენახეობის განვითარებას.

ამ ადგილს, დროთა განმავლობაში, ვენახები უწოდეს. ვენახები ზღვის დონიდან 1200-1500 მ სიმაღლეზე მდებარეობდა.
ადგილობრივები ამბობენ, რომ ეს არის ფერდობი, სადაც თოვლი არასოდეს არ დევს, დილით დადებულ თოვლს, რა სიმაღლისაც არ უნდა იყოს, შუადღის მზე ადნობს.

[მანანა სარაშვილი, ასპინძა]