აშშ–ს ანგარიშში რელიგიის თავისუფლებაზე ‘მოხეს კომისიის“ საქმიანობა მოხვდა

აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი მსოფლიოში რელიგიის თავისუფლების კუთხით არსებულ მდგომარეობას ყოველწლიურად სპეციალურ ანგარიშში აფასებს.

2017 წლის დოკუმენტში განსაკუთრებული ყურადღება 2014 წელს საგანგებოდ შექმნილ მოხის კომისიის საქმიანობას ეხება. ანგარიშში აქცენტი სახალხო დამცველის მიერ ამ კომისიის მუშაობის შეფასებაზე კეთდება, რომლის თანახმადაც კომისიამ მუსლიმ და მართლმადიდებელ თემს შორის სადავო შენობა-ნაგებობის წარმომავლობის დადგენასთან დაკავშირებით განსაზღვრული მიზანი ვერ შეასრულა.

„მაისში, რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტოს სპეციალურმა კომისიამ, რომელიც 2014 წელს შეიქმნა სამცხე-ჯავახეთში, სოფ. მოხეში მდებარე საკულტო ნაგებობის კუთვნილებაზე დავის გადასაჭრელად, რეკომენდაცია გასცა შენობის საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოსთვის გადაცემაზე და ადგილობრივი თემისთვის მეჩეთის ასაშენებლად ალტერნატიული მიწის ნაკვეთის გამოყოფაზე. ადგილობრივი მუსლიმი თემის წარმომადგენლები აცხადებდნენ, რომ შენობა მე-20 საუკუნეში აშენებულ მეჩეთს წარმოადგენს, ხოლო საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესია ამტკიცებდა, რომ აღიშნულ ადგილას მართლმადიდებლური ეკლესია მდებარეობდა. იმავე წლის ბოლომდე, ახალი მეჩეთის მშენებლობა გაგრძელდა, თუმცა რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტოს ანგარიშის თანახმად, სადავო შენობა შემოიღობა რათა მისი როგორც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის დაცვა უზრუნველყოფილიყო. სახალხო დამცველის ოფისის განცხადების თანახმად, რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტომ ვერ უზრუნველყო მისთვის დაკისრებული მიზნის მიღწევა, რაც გულისხმობდა სადავო შენობის წარმომავლობის და კუთვნილების დადგენას“, – ვკითხვულობთ ანგარიშში.

ამავე ანგარიშის მიხედვით, კონსტიტუციით სახელმწიფოსა და ეკლესიის გამიჯვნის მიუხედავად, კანონმდებლობა და სახელმწიფო პოლიტიკა საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პრეფერენცირებას ახდენს და სხვა რელიგიური ორგანიზაციებისგან განსხვავებით პრივილეგიებს ანიჭებს. მაგალითისთვის ანგარიში უთითებს პატრიარქის ექსკლუზიურ იმუნიტეტზე, დისკრიმინაციულ საგადასახადო კანონმდებლობაზე, სახელმწიფო საკუთრების გადაცემის დისკრიმინაციული წესზე, სახელმწიფოს მიერ საპატრიარქოს სკოლების დაფინანსებაზე.

ანგარიშის თანახმად, იმის მიუხედავად, რომ კანონმდებლობა კრძალავს სკოლის სივრცის რელიგიური ინდოქტრინაციისა და პროზელიტიზმისთვის გამოყენებას, კონსტიტუციური შეთანხმება და კანონმდებლობა საპატრიარქოს აძლევს სასწავლო დაწესებულებებში ქადაგების შესაძლებლობას ‘ნებაყოფლობითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში’. ასევე მხოლოდ მართლმადიდებელ ეკლესიას აქვს სამლოცველოები თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში.

ასევე, ანგარიშის მიხედვით, რელიგიური უმცირესობები კვლავ რჩებიან დისკრიმინაციული რესტიტუციის პოლიტიკის მსხვერპლი. იმის გარდა, რომ სახელმწიფო არ ცდილობს საკითხის ინსტიტუციურ დონეზე გადაწყვეტას, პრობლემები გადაუჭრელი რჩება ინდივიდუალურ დონეზე რელიგიური ჯგუფებისთვის. მაგალითად ანგარიში უთითებს სომხეთის სამოციქულო ეკლესიაზე, რომელიც მარტო თბილისში უკვე წლებია ითხოვს საბჭოთა კავშირის დროს ჩამორთმეული ხუთი ეკლესიის დაბრუნებას (რომელზეც პრეტენზიას აცხადებს საპატრიარქოც), ასევე ქვეყნის მასშტაბით დანარჩენი 57 ეკლესიის გადაცემას, თუმცა უშედეგოდ. სააგენტოში შესული ეკლესიის შესაბამისი განცხადებები წლის ბოლომდე არ იყო გადაწყვეტილი. ანგარიში სხვა რელიგიური უმცირესობების, მათ შორის მუსლიმი თემის ანალოგიურ მდგომარეობაზეც საუბრობს.

საზოგადოებრივ განწყოებებთან მიმართებით, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი ყურადღებას ამახვილებს იანვრიდან ოქტომბრამდე მედია საშუალებების მონიტორინგის შედეგად გამოვლენილ რელიგიური სიძულვილის ენის 92 შემთხვევაზე (წინა წლის ანგარიშის თანახმად 69 ასეთი შემთხვევა გამოვლინდა), რომელთაგან 49 „ისლამოფობიურ“ და „თურქოფობიურ“ გამონათქვამებს მოიცავდა და ახალი მეჩეთების მშენებლობას შეეხებოდა (წინა წლის მონაცემებით 31), 4 კათოლიკე თემის, 24 იეჰოვას მოწმეების, 2 ევანგელისტურ-ბაპტისტური ეკლესიის, 1 ეთნიკურად სომხების და 6 სხვა რელიგიური ჯგუფების წინააღმდეგ იყო მიმართული. ამ კონტექსტში, ანგარიში იხსენებს ივლისში გამართულ მარშსაც, სადაც ათასობით ადამიანი მკაცრი საიმიგრაციო პოლიტიკის მოთხოვნით, ძირითადად მუსლიმური ქვეყნებიდან იმიგრაციის და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების უცხოური დაფინანსების წინააღმდეგ გამოვიდნენ.

ანგარიშში ყურადღებაა გამახვილებული რელიგიური საქმიანობის შეზღუდვის ინციდენტებზე აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში, რომელიც ცენტრალური მთავრობის ფაქტობრივ კონტროლის მიღმა რჩება.

[sknews.ge]