რა რისკებს შეიცავს შრომის კოდექსის კანონპროექტი

– რა ეტაპზეა ამჟამად საქართველოს შრომის კოდექსის ახალი კანონპროექტი?

ახალი კანონპროექტი მთავრობამ და იუსტიციის სამინისტრომ უკვე მოამზადა, რომელიც საქართველოს პარლამენტში პირველი მოსმენით მიღებულია. დღეისთვის ცვლილებები ძალიან სერიოზულია, რადიკალურად იცვლება მოკლევადიანი კონტრაქტების საკითხი, სერიოზული ცვლილებები იქნება სამუშაო დროსთან დაკავშირებითაც.

– რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს ახალ კანონპროექტს?

ვცდილობთ ამ ცვლილებებით ზიანი არ მიადგეს არა მხოლოდ ბიზნეს ინტერესებს, არამედ შრომით ბაზარსაც, რადგან უკვე ბევრჯერ მოხდა, რომ დასაქმებულებისთვის კარგის გაკეთება გვინდა, მაგრამ პირიქით გამოვიდა.

ახლა იქნება 40-საათიანი კვირის ნორმატივი, 40 საათის შემდეგ ბიზნესი იძულებული იქნება დამატებითი სამუშაო დრო აანაზღაუროს და ეს ჩემი აზრით, დიდ რისკებთან მიგვიყვანს, რადგან ძალიან ბევრი სპეციფიკური ბიზნესია, რომელიც 24 საათი, 12 საათი მუშაობს. აქ ალბათ ასეთი სიტუაცია შეიქმნება, რომ ერთ პოზიციაზე ბევრი ადამიანი იმუშავებს, მაგრამ ძალიან დაბალი ხელფასებით. ეს არც ბიზნესისთვისაა კარგი და არც ადამიანებისთვისაც. ამრიგად ესაა მაგალითი, რა შეიძლება საბოლოოდ გამოვიდეს.

ასევე შეიძლება მივიღოთ ფიქტიური ან უფრო უკეთ რომ ვთქვათ, შავი ნაწილი, დამსაქმებლის ერთგვარი შეთანხმება დასაქმებულთან - 40 საათისთვის თეთრად აუნაზღაურებს, დანარჩენი, ზეგანაკვეთური სამუშაოსთვის კი შავად, რათა არ აჩვენოს. ეს უკვე დიდი ხანია დაგვავიწყდა რა არის და ახლა შეიძლება კვლავ განახლდეს.

ასევე, მოკლევადიან კონტრაქტებთან დაკავშირებით, თუ ამ პრაქტიკას შევწყვეტთ, რომ მოკლევადიანი კონტრაქტები აღარ იყოს, მთელი ბაზარი ძალიან დაზარალდება. მხედველობაში მაქვს შემდეგი: შეიძლება ამ მიდგომამ მიგვიყვანოს არაშრომით ურთიერთობებამდე ან შიშთან, რომ სავალდებულო იქნება თანამშრომლის აყვანა მთელი ცხოვრების მანძილზე, ანუ გრძელვადიანი კონტრაქტის დადება. აქ ალბათ მონახავენ რაღაც შუამავალ კომპანიას, რომელიც ადამიანურ რესურს მიაწვდის მხოლოდ კონტრაქტებით, ანუ ფორმით ისევ დროებითი კონტრაქტები იქნება, მაგრამ ისეთი სიახლოვე და სოციალური პასუხისმგებლობა აღარ იქნება, რაც მხოლოდ შრომითი ურთიერთობების დროსაა შესაძლებელი. ეს რისკები ძალიან სერიოზულია და ალბათ აჯობებს უფრო მოქნილი იყოს. ამ მიმართულებით ჩვენ გარკვეული წინადადებები გვაქვს, მაგრამ სამწუხაროდ ჯერჯერობით არც მთავრობა და არც საპარლამენტო კომიტეტი არ არის თანახმა. იმედი გვაქვს, მოსმენის დროს კიდევ ერთხელ დაფიქრდებიან ამ საკითხზე.

– ანუ თქვენ ამ ცვლილებების წინააღმდეგი ხართ?

ზოგადი ცვლილებების არა. იქ ძალიან ბევრი ცვლილებაა, მაგალითად პრობლემა არ გვაქვს, რომ საჭიროა რაღაც მექანიზმის შექმნა, რათა აღარ იყოს დისკრიმინაცია, რომ თანამშრომლის გათავისუფლებას სამსახურიდან დასაბუთება სჭირდება და ა.შ. ამ ყველაფერს მხარს ვუჭერთ. მაგრამ იქ არის 2–3 მიმართულება, რომლებიც პრობლემატურია და სერიოზულ რისკებს შეიცავს არა მხოლოდ ბიზნესის, არამედ მთელი შრომითი ბაზრისთვის. ეს უმთავრესია და ამიტომ ყოველთვის მოვუწოდებ მთავრობას და პარლამენტს, რომ იქნებ უკეთესი იყოს ამ რისკებს ცოტა მოქნილად მიუდგნენ.

– თქვენი აზრით, ახალქალაქსა და ნინოწმინდაში დასაქმებულებმა იციან როგორ უნდა დაიცვან თავიანთი უფლებები?

არა, რასაკვირველია არა. თავიანთი უფლებების შესახებ რომ იცოდნენ, ამისთვის მუშაობაა საჭირო, ამიტომ მსგავსი სიტუაციაა არა მხოლოდ ამ რაიონებში, არამედ სხვა რეგიონებშიც. არ არსებობს ერთიანი აღქმა, რანაირად უნდა დაიცვა თავი და ბიზნესი და მათ შორის, თანამშრომლებიც. ყველაზე მთავარია ინფორმაციის მიწოდება, ყოველდღიური მუშაობა უნდა ტარდებოდეს ჩვენი და პროფკავშირების მხრიდან. საჭიროა დისკუსიების მოწყობა ყველა ასეთ „შორეულ რაიონში“. თუმცა ვერ ვიტყვით, რომ ცენტრშიც ყველაფრის შესახებ იციან, რადგან ინფორმაციული შიმშილი ყველგანაა და საჭიროა მისი გადალახვა, ერთობლივი ძალებით, სათითაოდ და ა.შ. პრობლემი ყოველთვის იქნება და ყველა პრობლემის გადალახვა შესაძლებელია.

[აღუნიკ აივაზიანი, ახალქალაქი]