ახალციხიდან ადიგენისკენ მიმავალი გზის ორივე მხარეს ახალმოხნული, გაშავებული მიწები და დასათესად გამზადებული კარტოფილის ყუთებია.
ოხშივარავარდნილ მიწაში კარტოფილს ფერმერების ნაწილი ტრაქტორებით, ნაწილი კი ხელით თესავს. ადგილობრივები ჩივიან, რომ წელს ტრაქტორებმა მომსახურების ფასი გაზარდეს და ყველას მათი დაქირავება აღარ შეუძლია.
„შარშან თუ 1.80 ლარს ვიხდიდით, წელს ორი ლარი გახდა [იგულისხმება ტრაქტორით კარტოფილის დათესვა, 1 მეასედის ფასი. რედ]. თან, მაშინ სახნავ–სათესი ბარათებიც გვქონდა და უფრო იაფი გვიჯდებოდა მოხვნა“, – გვეუბნება სოფელ ჩორჩანის მცხოვრები დიმიტრი ტაბატაძე.
წელს ნაკვეთები სრულად ვერ მოხნა და კარტოფილის დასათესად ნაკვეთი ტრაქტორის ნაცვლად მოტობლოკით მოამზადა სოფელ არალში მცხოვრებმა გივი კაჭკაჭიშვილმაც.
„ყოველ წელს ნახევარ ჰექტარზე მეტ კარტოფილს ვთესავდი, მაგრამ ახლა ეს რაოდენობა თითქმის 50 პროცენტით შევამცირე. აღარც შეღავათი გვაქვს და აღარც ფული, რომ საქმე გავიიოლო და მეტი მოსავალი მივიღო“, – გვეუბნება იგი.
დაუმუშავებლობა გზის ორივე მხარეს ჩამწკრივებული ნაკვეთების დიდ ნაწილს ეტყობა.
„აქ, მაგალითად, შარშან ამ დროს რომ მოსულიყავი, სულ ადგილობრივებით იყო გადავსებული, თესავდნენ. ახლა მინდვრები თითქმის ცარიელია“, – გვეუბნება სოფელ ზემო სხვილისის მცხოვრები მერუშ ნიკოგოსიანი და ამატებს, რომ ადგილობრივების უმეტესობამ, შემოდგომით, მარცვლეული კულტურა დათესა. ეს კი რამდენიმე ფაქტორმა განაპირობა, მათ შორის, ტექნკასა და საწვავზე მომატებულმა ფასმა, გაძვირებულმა სათესლე მასალამ და გასულ წელს მოწეული მოსავლის გაუსაღებლობამ.
ამ ფაქტორების გამო, კარტოფილის ნაცვლად, ხახვისა და ნიორის დარგვა გადაწყვიტეს სოფელ ბოლაჯურში მცხოვრებმა კაპანაძეებმა.
„ხახვი და ნიორი არც მიყიდია, სახლში მქონდა საკმარისი და მირჩევნია, ეს დავთესო, ვიდრე იმხელა ფასები ვიხადო კარტოფილის მოყვანაში და ან მივიღებ კარ მოსავალს, ან არა“, – გვეუბნება ლია კაპანაძე.
ხვნა–თესვისთვის რეგიონს შპს „მექანიზატორის“ 55 ტრაქტორი ემსახურება. შპს „მექანიზატორში“ ირწმუნებიან, რომ სახნავ–სათეს ტექნიკაზე ფასები არ მომატებულა.
„ერთი მეასედი მიწის მოხვნა 1.50 ლარი ღირს, ხოლო თესვა 1.60 ლარია. თანხა იმატებს იმ შემთხვევაში, თუ მიუდგომელი ადგილი, ან რამდენიმე წლის დაუმუშავებელი მიწაა. ამ შემთხვევებში შესაძლოა ორ ლარზე მეტის გადახდაც მოუწიოთ“, – ამბობს „მექანიზაციის სერვისცენტრის ცენტრის“ ხელმძღვანელი კახა ჩინჩალაძე.
ადგილობრივები ამბობენ, რომ წელს ნაკვეთების დამუშავება გაცილებით ძვირი იმის გამოც უჯდებათ, რომ ხვნის ბარათებს ვეღარ ღებულობენ. ბარათებში ისინი „მცირემიწიან ფერმერთა საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტს“ გულისხმობენ. პროექტის ფარგლებში ფერმერები ორი ტიპის ბარათს იღებდნენ, – ხვნის ბარათსა და აგრო ბარათს. პროგრამა ოთხწლიანი იყო და 2013–2016 წლებში მუშაობდა.
საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, „მცირემიწიან ფერმერთა საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტით“ , ყოველწლიურად, სამცხე–ჯავახეთში საშუალოდ 45 ათასი ბენეფიციარი სარგებლობდა. წელიწადში, რეგიონში, დაახლოებით 29 ათასი ჰექტარი ფართობი იხვნებოდა. უწყების ინფორმაციითვე, მთლიანად, პროგრამის ფარგლებში სამცხე–ჯავახეთში ფერმერებმა 32,145,637 ლარის სარგებელი მიიღეს.
[ლუბა გიორგაძე, ადიგენი]