9 აპრილის ტრაგედიიდან 31 წელი გავიდა

ფოტო: გივი ნახუცრიშვილი/ეროვნული ბიბლიოთეკა

ანტისაბჭოთა გაფიცვები და მიტინგები თბილისში 1988 წელს დაიწყო. კონფლიქტი საბჭოთა მთავრობსა და ქართველ ნაციონალისტებს შორის კიდევ უფრო გამწვავდა 1989 წლის 18 მარტს ე.წ. ლიხნის ასამბლეის ჩატარების შემდეგ, სადაც რამდენიმე ათასმა აფხაზმა საქართველოსგან გამოყოფა და 1921-31 წლების კავშირის რესპუბლიკის სტატუსის აღდგენა მოითხოვა.

საპროტესტო აქციებმა პიკს 1989 წლის 4 აპრილს მიაღწია, როდესაც რუსთაველის გამზირზე ათობით ათასი ადამიანი შეიკრიბა. მომიტინგეებმა მშვიდობიანი დემონსტრაცია მოაწყვეს და აფხაზი სეპარატისტების დასჯისა და საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის მოთხოვნით შიმშილობა დაიწყეს. აქციას ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ლიდერები - ზვიად გამსახურდია, მერაბ კოსტავა, ირაკლი წერეთელი და გიორგი ჭანტურია ხელმძღვანელობდნენ.

9 აპრილს, დილის 04:00 საათზე, კრემლში მიღებული გადაწყვეტილებით, რუსთაველის გამზირზე საბჭოთა არმიის მძიმე ტექნიკა, შემდეგ კი ძერჟინსკის დივიზიის, დესანტისა და შინაგანი ჯარის სპეცრაზმელები გამოჩნდნენ.

დარბევისას საბჭოთა კავშირის შეიარაღებული ძალების ნაწილებმა ქიმიური საშუალებები, სასანგრე ბარები, ცეცხლსასროლი იარაღი, ჯავშანმანქანები და ტანკები გამოიყენეს.

„დაუკარით! რომ ძველ ხანჯალს ელდა ეცეს,“- ამ სიმღერის ჰანგებზე საბჭოთა შენაერთმა მშვიდობიანი მომიტინგეები ალყაში მოაქცია და დემონსტრანტების დარბევა დაიწყო. მშვიდობიანი მოქალაქეების წინააღმდეგ მომწამვლელი ქიმიური გაზი გამოიყენეს. 1989 წლის 9 აპრილის გამო ასობით ადამიანი დაიჭრა, ათასობით მოიწამლა, 21 კი გარდაიცვალა.

31 წლის წინ დაღუპული გმირები არიან: აზა ადამია – 22 წლის; ნათია ბაშალეიშვილი – 16 წლის; ეკა ბეჟანიშვილი – 15 წლის; ნატო გიორგაძე – 23 წლის; თამუნა დოლიძე – 28 წლის; თინა ენუქიძე – 70 წლის; ნინო თოიძე – 22 წლის; ზაირა კიკვიძე – 61 წლის; მანანა ლოლაძე – 34 წლის; თამარ მამულაშვილი – 50 წლის; ვენერა მეტრეველი – 45 წლის; მამუკა ნოზაძე – 21 წლის; ნანა სამარგულიანი – 41 წლის; შალვა ქვასროლიაშვილი – 35 წლის; მარინა ჭყონია-სამარგულიანი – 31 წლის; ელისო ჭიპაშვილი – 25 წლის; თამარ ჭოველიძე – 16 წლის; ნოდარ ჯანგირაშვილი – 40 წლის; მზია ჯინჭარაძე – 43 წლის; მანანა მელქაძე – 26 წლის და გია ქარსელაძე – 25 წლის.

მშვიდობიან დემონსტრაციაზე სამცხე–ჯავახეთიდანაც იყვნენ. 30 წლის წინ, ამ დღეს ნინო თათოშვილი და ზურა ჩილინგარაშვილი ქვეყნის დამოუკიდებლობას მოითხოვდნენ.

9 აპრილის ტრაგედიიდან ორი წლის შემდეგ, 1991 წლის 9 აპრილს, უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე ზვიად გამსახურდიამ 1991 წლის 31 მარტის რეფერენდუმის საფუძველზე, საქართველოს დამოუკიდებლობა გამოაცხადა.

[sknews.ge]