რატომ არის საშიში კარტოფილის კიბო

საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ 1–ელ ივნისამდე თურქეთიდან კარტოფილის შემოტანა აკრძალა, იმ მოტივით, რომ მცენარის დაავადების, კიბოს გავრცელების რისკი შემცირდეს. მინისტრის მოადგილემ განმარტა, რომ ეს დროებითი, სანიტარული ღონისძიებაა.

როგორც სურსათის ეროვნულ სამსახურში ‘სამხრეთის კარიბჭეს’ განუცხადეს, დაავადების მიკროორგანიზმი საქართველოში, 2018 წელს შემოწმებული კარტოფილის 17 ნიმუშში აღმოჩნდა.


აგრონომები ამბობენ, რომ დაავადება ადამიანებისთვის საშიში არ არის. მათი განმარტებით, კიბო იმდენად აფუჭებს ნაყოფს, რომ მისი საკვებად გამოყენება პრაქტიკულად შეუძლებელია.

„ასეთი კარტოფილი ბაზარზე არ მოხვდება და ადამიანი არც იყიდის. ვიზუალურად ძალიან ცუდად გამოყურება, წანაზარდები უჩნდება ნაყოფს“, – გვიხსნის აგროკონსულტანტი ზურაბ სადათიერაშვილი.




თუმცა, დაავადება მძიმეა თავად მცენარისთვის. აგრონომების თქმით, ბაქტერია, რომელიც კიბოს იწვევს, ნიადაგში 20 წლის განმავლობაში რჩება.

„ასეთ მიწაში კარტოფილი როგორც კი მოხვდება, არის ალბათობა, რომ ისევ დაავადებს მცენარეს. სხვა კულტურებზე არ მავნებლობს, ძირითადი მასპინძელი კარტოფილია. თუმცა, ძაღლყურძენასებრთა ოჯახზე შეიძლება გავრცელდეს, მაგალითად, პომიდორზე“, – ამბობს ახალციხის სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურის დირექტორი გურამ ჯინჭველაძე.

ძაღლყურძენასებრთა ოჯახი – პამიდორი, ბადრიჯანი, წიწაკა, ფიზალისი და კარტოფილი.

აგროკონულტანტები გვიხსნიან, რომ დაავადებული ნიადაგის გაუვნებელყოფა ფაქტობრივად შეუძლებელია: „შეიძლება ფუნგიციდები გამოიყენო, მაგრამ, ეს ძალიან რთული, ძვირი და კომპლექსური საკითხია".

ფუნგიციდები – პესტიციდების ერთ-ერთი ჯგუფი, რომლებსაც შეუძლიათ მოსპონ და შეზღუდონ მცენარეთა დაავადებების გამომწვევთა განვითარება. ფუნგიციდებს მთავრესად მცენარეთა სოკოვანი დაავადებების წინააღმდეგ იყენებენ. მათ შესწევთ უნარი მოსპონ სოკოები, შეაჩერონ მათი განვითარება ან დაუკარგონ სპორებს გამრავლების უნარი.

აგრონომების განმარტებით, პრევენციის მიზნით კარტოფილის შემოტანის აკრძალვა კარგი გადაწყვეტილებაა, თუმცა ცოტა დაგვიანებული, ვინაიდან, საქართველოში კარტოფილის დარგვა მარტი–აპრილიდან იწყება: „ადამიანს, რომელიც ხვალ ან ზეგ აპირებს დარგვას, სათესლე მასალა უკვე ნაყიდი აქვს, სადღაც თებერვალში მაინც ყიდულობენ. შემოდგომიდან უნდა მოხდეს პრევენცია და არა დარგვის დროს“.

ამ მოსაზრებას არ ეთანხმებიან გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროში. პრესსამსახურში აცხადებენ, რომ ეს არის უმნიშვნელოვანესი გადაწყვეტილება იმისათვის, რომ ადგილობრივი პროდუქცია არ დაავადდეს და ფერმერები არ დაზიანდნენ. უწყების ინფორმაციით, გადაწყვეტილება აგრონომებთან კონსულტაციების შედეგად მიიღეს და ჯდება იმ ვადებში, რა ვადებიც ამ მცენარის დარგვას აქვს.

აგროვადებთან დაკავშირებით, ახალციხის სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურის სპეციალისტების მოსაზრებას არც გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამცხე–ჯავახეთის რეგიონულ სამმართველოში იზიარებენ. სამმართველოს ხელმძღვანელის, ნანა ზუბაშვილის განმარტებით, აგროვადებმა შედარებით გადაიწია: "თუ ადრე მაგალითად 5 მარტს რგავდნენ, ახლა დაახლოებით 20–25 მარტიდან იწყებენ. ეს კლიმატური პირობებით და ასევე, სხვა ბევრი ფაქტორითაა გამოწვეული".

საქართველოს სურსათის ეროვნულ სააგენტოში აცხადებენ, რომ კარტოფილის აკრძალვის შესახებ მიღებული დადგენილების ერთ–ერთი მათავარი საუძველი 2018 წელს, 17 ნიმუშში დავადების აღმოჩენა იყო: "შესაბამისად, ეს არის დროებითი ზომა, რომელიც მივიღეთ მაშინ, როცა ეს დადგინდა და იმისთვის, რომ დაავადება არ მოხვდეს ჩვენს მიწაში".

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, გასულ, 2017 წელს, საქართველოში თურქეთიდან 13 723 ტონა კარტოფილი შემოვიდა. ახალციხის სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურში ამბობენ, რომ სამცხე–ჯავახეთში ადგილზე წარმოებული კარტოფილის მოცულობა დიდია და თურქეთიდან შემოტანილი პროდუქტი რეგიონის ბაზარზე არ ხვდება. მათვე თქმით, რეგიონში დაავადება გავრცელებული არ არის.

სურსათის ეროვნულ სამსახურშიც ადასტურებენ, რომ არც გასულ, 2017 და არც მიმდინარე, 2018 წელს სამცხე–ჯავახეთში კარტოფილის კიბო არ დაფიქსირებულა.

[ნინო ნარიმანიშვილი, ახალციხე]