როგორ ცოცხლდებიან თოჯინები [Photo/Video]

ვახო ქორიძე ახალციხის თოჯინების თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი და ერთადერთი მეთოჯინეა. უკვე 15 წელია სპექტაკლებისთვის თოჯინებს აწყობს. აღარც კი ახსოვს რამდენი ზღაპრის გმირი ჰყავს შექმნილი.

„ჩემთვის ეს პროფესიაც აღარ არის. ეს არის ცხოვრების სტილი, რის გარეშეც ვერ წარმომიდგენია ჩემი თავი“, – ამბობს და სამუშაო ოთახის კარს გვიღებს: „ცოტა არეულობაა, ვმუშაობ, ღამეებს აქ ვათენებ თოჯინების შექმნაში“.

ბოლო რამდენიმე დღეა ამ ოთახიდან თითქმის არ გამოსულა. ახლახან დაამთავრა სპექტაკლისთვის „ურჩხული და მზეთუნახავი“ გმირების შექმნა. უკვე მზადაა მზეთუნახავი, ურჩხული, საათი და პატარა ჭიქა „ჩიპი“.

ამბობს, რომ როცა ბავშვებისთვის მუშაობს, განსაკუთრებით ფრთხილობს. ახლაც, არ უნდა, პატარა მაყურებელს ურჩხულის შეეშნდეს, ამიტომაც ეცადა სპექტაკლის მთავარი გმირი თბილი და საყვარელი ყოფილიყო.

„ურჩხულს რქები მოვაშორეთ, პიჯაკზე პატარა ყვავილებიც დავუმაგრეთ, არც ტანსაცმელი აქვს ისეთი, რომ პატარებს შეეშინდეთ. ვფიქრობ, ძალიან ემოციური ურჩხული გვყავს“, – ამბობს და ღიმილით უსწორებს “ურჩხულს” აჩეჩილ თმას.

ხატვა და ძერწვა ბავშვობიდან უყვარდა. ჯერ კიდევ ბაგა–ბაღში დაიწყო პლასტელინისგან ცხოველებისა და ადამიანების ძერწვა. დაამთავრა სამხატვრო სკოლა და აკადემია. სწორედ აკადემიაში სწავლის დროს დაიწყო მუშაობა თენგიზ ჩანტლაძის სახელობის სახელმწიფო თეატრში და მისი ცხოვრებაც ამ დღიდან თეატრს დაუკავშირდა.

„ჩემი და მუშაობდა ჩანტლაძის თეატრში და იქ ჰქონდა გაკრული ჩემი ნახატები. დირექტორს ამირან მესხიშვილს მოეწონა და ასე, შემთხვევით მოვხვდი თეატრში. თანდაყოლილი პროფესიასავით არის ჩემთვის. თეატრს ერთი ჯადოსნური თვისება აქვს, ფეხი თუ შედგი, მერე ძნელია ამ ამ საქმეს მოსწყდე“.



წლების შემდეგ ახალციხეში ჩამოვიდა სპექტაკლის დასადგმელად და აქაური მაყურებლის თბილმა შეხვედრამ დარჩენა გადააწყვეტინა. დღემდე ახსოვს და განსაკუთრებით უფრთხილდება ახალციხელი მაყურებლისთვის შექმნილ პირველ, ნაჭრის თოჯინას, რომელსაც მეგობარა ჰქვია.
მეგობარას გაუმართლა. მისი თანამეგობრები, რომლებთან ერთადაც წლების წინ პატარა მაყურებელს ახარებდა, ცუდ პირობებში შენახვის გამო დაზიანდნენ და ჩამოწერეს.

ახლა თოჯინების ფორმაც და დამზადების მასალაც განსხვავებულია. თოჯინები რეზინისგან მზადდება, რის გამოც უფრო მოქნილი და გამძლეა.
„ჯერ უნდა გამოძერწვა, შემდეგ ყალიბის აღება, იმისთვის, რომ უფრო ნატიფი თითები ჰქონდეს. ასე აღარ ზიანდება და დასვრის შემდეგ ადვილად იწმინდება“.

თოჯინების დამზადება რთული და შრომატევადი საქმეა, თუმცა სასიამოვნოც. მუშაობა მარტო, ხან კი მსახიობებთან ერთად უწევს.

„მეთოჯინეობა იშვიათი პროფესიაა, დეფიციტიც კი არის. ასე რომ ვთქვათ, არ არსებობს სასწავლებელი, სადაც მეთოჯინის ოსტატობას გასწავლია. არ არის ეს გავრცელებული ხელობა, რის გამოც რთულია მოძებნო ახალციხეში ადამიანი, რომელიც დაგეხმარება“.

გვიხსნის, რომ მეთოჯინემ რაც არ უნდა კარგი თოჯინა შექმნას, მისი „გაცოცხლება“ მაინც მსახიობის ოსტატობაზეა დამოკიდებული. ზოგჯერ კი ახალი თოჯინები თავად თეატრის მსახიობებს ჰგვანან. ამბობს, რომ უნებლიედ გამოდის ასე, ბოლოს შექმნილი „აფრიკელი გოგონაც“ რატომღაც თეატრის დირექტორს რუსუდან სისაურს დაემსგავსა.

ერთი სპექტაკლისთვის გმირების შესაქმენლად დაახლოებით ერთი თვე სჭირდება. ხშირად უწევს თოჯინებისთვის ფერის, ფორმის და სამოსის შეცვლა. სპექტაკლებს არასდროს ესწრება, რადგან ისე ნერვიულობს, რომ ურჩევნია კულისებში დაელოდოს წარმოდგენის დასრულებას და მაყურებლის ემოციასაც იქიდან დააკვირდეს.



„თოჯინების თეატრს აქვს უფრო მეტი დატვირთვა და ფუნქცია, ვიდრე ამას აღიქვამს მაყურებელი და საზოგადოება. ეს არ არის მარტო გასართობი, ეს არის ადგილი, სადაც ბავშვი იღებს დიდ ინფორმაციას მეგობრობაზე, ურთიერთდახმარებაზე. აქ ხშირად არის ხელოვნური კონფლიქტები, საიდანაც გამოსავალს თოჯინების დახმარებით ვაჩვენებთ“.

ამიტომაც, თოჯინების ავტორი სპექტაკლების ნახვას ბავშვებთან ერთად მშობლებსაც ურჩევს, - “აქედან გასულ ბავშვს აქვს უამრავი კითხვა. შეიძლება მშობელმა არასწორი პასუხი გასცეს, იმიტომ, რომ არ იცის რა ნახა მისმა შვილმა“.



[თინათინ ზაზაძე, ახალციხე
ვიდეო: ოთარ აწყურელი, გიორგი ლონდარიძე]