შავაძეების სახლში ‘აღმოჩენილი’ აბანო ძეგლის სტატუსის მქონე ყოფილა

დღეს, 30 იანვარს, დილით ახალციხეში, შავაძეების სახლში, სადაც მესაკუთრემ აბანოები აღმოაჩინა, ძეგლთა დაცვის სააგენტოდან მკვლევართა ჯგუფი ჩამოვიდა. მას შემდეგ რაც ისინი, დიასახლისს, ციალა შავაძეს ესაუბრნენ, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების საერთო ბაზაში აღნიშნული აბანოების ძებნა დაიწყეს და აღმოაჩინეს, რომ მას ძეგლის სტატუსი მინიჭებული 2011 წელს ჰქონია.

შეკითხვაზე, როგორ მოხდა ისე, რომ ძეგლს კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსი ჰქონდა, ზემოდან კი სახლი იყო აშენებული, შავაძე გვპასუხობს: „80 წელია ეს სახლი აქ არის და 40 წელია რაც მე ვცხოვრობ შიგ. ჩემი სარდაფის ნაწილში ნანგრევები სულ ჩანდა და ყოველთვის ვიცოდი, რომ რაღაცა იყო სახლის ქვევით, მაგრამ რა იყო არ ვიცოდი. სახლში რემონტის დროს იატაკი, რომ ავყარე, შიგნით დიდი სივრცე მერე გამოჩნდა“.

შავაძის თქმით, მაშინ როცა ახალციხის ციხის რეაბილიტაცია იგეგმებოდა, მან სახლის სარდაფში ნანგრევების ნაწილი ნიკოლოზ ვაჩეიშვილს აჩვენა. ვაჩეიშვილს მაშინ ძეგლთა დაცვის სააგენტოს ხელმძღვანელის პოზიცია ეკავა: „ახალციხის მერებსაც, გარდა ვოვა ზედგინიძისა, ყოველთვის ვეუბნებოდი ამის შესახებ, მაგრამ არავინ ყურადღებას არ მაქცევდა. ახლა აღმოჩნდა, რომ თურმე მაშინ, როცა ვაჩეიშვილს იმ ნანგრევების ნაწილი ვაჩვენე, ამისთვის ძეგლის სტატუსი მიუნიჭებიათ“.



მკვლევარების ჯგუფი, იმაში რომ აბანოს შესაძლოა ძეგლის სტატუსი ჰქონოდა, სწორედ ნიკოლოზ ვაჩეიშვილის სახელის ხსენებამ დააეჭვა. მათ კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების საერთო ბაზაში აღნიშნული აბანოების მოძიება ხელახლა დაიწყეს. არადა, მანამდეც, ექვსი დღის წინ, 24 იანვარს, ძეგლთა დაცვის მონიტორინგის ჯგუფის წარმომადგენლები შავაძეებთან იმყოფებოდნენ.

„არეულობა იმან გამოიწვია, რომ როცა ზედამხედველობის ჯგუფის თანამშრომლები იყვნენ მოსულები, მესაკუთრეს ხმა არ ამოუღია იმაზე, რაც დღეს თქვა. მაშინ მათ ჩათვალეს, რომ ეს იყო ახლადაღმოჩენილი არქეოლოგიური ობიექტი და შესასწავლად უნდა წამოსულიყო კვლევის სამსახური. დღეს გასაუბრების შემდეგ გაირკვა, რომ 2011 წელს ჩვენი სამსახურიდან აქ ყოფილან ჩამოსულები, ამან დაგვაეჭვა და ვნახეთ, რომ აბანოებს ძეგლის სტატუსი ჰქონიათ“, – გვითხრა ძეგლთა დაცვის სააგენტოს სპეციალისტმა ქეთი დიღმელაშვილმა.

მისი თქმით, საქართველოში რეგისტრირებული 22 ათასი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის ბაზა 2012 წელს განახლდა: „პირველად ამ ბაზაში ეს ძეგლი არ ამოგვიგდო, თუმცა 2011 წელს, მაშინ როცა ამ აბანოებს სტატუსი მიენიჭა, თვითმმართველობას აუცილებლად ეცნობებოდა და ყურადღება მისთვის მერიასაც უნდა მიექცია".

ახალციხის მერიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში კი გვითხრეს, რომ აღნიშნული აბანოების შესახებ მათ უწყებაში არანაირი ინფორმაცია არ შესულა: „არც სახლის მესაკუთრე შეხვედრია ამ საკითხზე სასაუბროდ მერს“.

ძეგლთა დაცვის სააგენტოს სპეციალისტები ამბობენ, რომ ახლა მეპატრონესთან ძეგლის მოვლა –პატრონობის შესახებ ხელშეკრულება გაფორმდება.

„ეს ძეგლი მე–17 მე–18 საუკუნით დათარიღებული თურქული აბანოა და ექვსი დარბაზისგან, ასევე გამათბობელი განყოფილებისგან შედგება. აბანო საკმაოდ მასშტაბურია და ის გათვლილი უნდა ყოფილიყო ქალაქის გარნიზონისთვის. დროთა განმავლობაში ძეგლი დაზიანდა და ახლა აღარაა ისეთი სახით, როგორიც უნდა იყოს“, – ამბობს დიღმელაშვილი.



აბანოების ნაწილს შავაძეები ამჟამად სარდაფად იყენებენ.



ახალციხეში, ციხისძირის ქუჩაზე მცხოვრებმა შავაძეებმა რემონტის დროს, ერთ–ერთ ოთახში იატაკის აყრის შემდეგ, სახლის ქვეშ ისტორიული აბანოები, დაახლოებით ორი კვირის წინ აღმოაჩინეს, თუმცა ამის შესახებ შესაბამის უწყებებს არ შეატყობინეს. მომხდარის შესახებ „სამხრეთის კარიბჭედან“ შეიტყო ძეგლთა დაცის სააგენტომ და ადგილობრივმა თვითმმართველობამ. მათ ამის შემდეგ შავაძეებთან სპეციალისტები გაგზავნეს. სწორედ ამის შემდეგ დაიგეგმა რაბათში მკვლევარების ჯგუფის ჩამოსვლა.



[მარიამ ბარძიმაძე, ახალციხე]