წელს, ტექდათვალიერებისას ჰაერის მთავარი დამაბინძურებლების შემოწმება არ იგეგმება

არასამთავრობო ორგანიზაციმ „ალიანსი უსაფრთხო გზებისთვის“, ქვეყნის მასშტაბით, შვიდი ტექნიკური დათვალიერების პუნქტის შესწავლისას აღმოჩნდა, რომ ავტოტრანსპორტის გამონაბოლქვში აზოტის ოქსიდები და ის სხვა ნივთიერებები, რაც ჰაერის ძირითადი დამაბინძურებელია, ტექინსპექტირების ცენტრებში (PTI) არ მოწმდება.

ამავე ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ევროკავშირის ქვეყნებში ტექინსპექტირებისას გამონაბოლქვში გაცილებით მეტი მავნე ნივთიერება მოწმდება, ვიდრე საქართველოს ტექნიკური ინსპექტირების ცენტრებში.

საქართველოში არსებული რეგლამენტით, გამონაბოლქვში მხოლოდ ნახშიროჟანგი (CO), დიზელის ძრავიანებში კი კვამლიანობა მოწმდება, რაც ჰაერის დაბინძურების ძირითადი წყარო არაა, განსხვავებით PM (მტვრის მყარი ნაწილაკები) და აზოტის ოქსიდისა.

შეკითხვაზე, იგეგმება თუ არა ტექნიკური ინსპექტირების ცენტრებში ავტომანქანების მიერ გამოყოფილ აზოტის ოქსიდსა და მტვრის მყარ ნაწილაკებზე მონიტორინგი, ეკონომიკის სამინისტროს აკრედიტაციის ცენტრის მთავარმა სპეციალისტმა გიორგი შიოლაშვილმა გვიპასუხა: „2017 წლის მთავრობის ტექნიკური რეგლამენტი არ ადგენს მოთხოვნას იმის შესახებ, რომ გამონაბოლქვში PM (მტვრის მყარი ნაწილაკები) და აზოტის შემცველობა დადგინდეს“.

შიოლაშვილის თქმით, ევროპული ტექნიკური რეგლამენტის დანერგვა ქვეყანაში ეტაპობრივად მოხდება, თუმცა კონკრეტულად რა პერიოდში, არ იცის: „არსებობს 2014 წლის ევროდირექტივა, რომელიც ეტაპობრივად შედის ძალაში ევროპის ქვეყნებში და რაღაც დროის შემდეგ ჩვენც მოგვიწევს მისი შესაბამისი ტექნიკური რეგლამენტის შემუშავება. ამის ზუსტ თარიღს ვერ გეტყვით“.

მისივე თქმით, 2020 წლიდან გამკაცრდება CO–ს შემოწმება და დღეს არსებული დასაშვები ზღვარი 0,8 მკგ/მ3 –დან 0,5 მკგ/მ3 – მდე დაიწევს.

ის მავნე ნივთიერებები, რომლებიც ტექისნპექტირების ცენტრებში არ მოწმდება, გარემოს ეროვნულმა სააგენტომ საქართველოს ქალაქებში ჰაერის ხარისხის კონტროლის კლვევისას ბევრგან დააფქისირა. მაგალითად, ახალციხის მაგალითზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ აზოტის შემცველობა უმნიშვნელოდ, მაგრამ მაინც იზრდება.

როგორი იყო ახალციხის ქუჩებში ჩატარებული კვლევისას ჰაერში აზოტის შემცველობა ჰაერში, 2015 და 2019 წლებში:

შოთა რუსთაველის ქუჩა

NO2 (აზოტის დიოქსიდი) – 38.89 მკგ/მ3 (მილიგრამი ჰაერის კუბურ მეტრში) – (დაბალი) – 2015 წელი.

NO2 – 45.62 მკგ/მ3 – (დამაკმაყოფილებელი) 2019 წელი.

იოანე ათონელი-ანთიმოზ ივერიელის ქუჩების გადაკვეთა

NO2 – 11.17 მკგ/მ3 – 2015 წ.

NO2 – 21.46 მკგ/მ3 – 2019 წ.

9 აპრილის ქუჩა

NO2 – 24.54 მკგ/მ3, – 2015 წ.

NO2 – მკგ/მ3 – 29.03 – 2019 წ.

(აზოტის დიოქსიდის საგანგაშო ზღვარი მეტრკუბში 80 მილიგრამია)

აზოტის დიოქსიდი და ოქსიდი – წარმოიქმნება ძალიან მაღალ, (650 °C-ზე მაღალ) ტემპერატურაზე და ჟანგბადის სიჭარბის პირობებში საწვავის წვის დროს. ძირითადი წყაროა ავტომობილების გამონაბოლქვი, ბუნებრივი აირის ნამწვი, თბოელექტროსადგურების გამონაბოლქვი, უხეში ნარჩენების წვის დროს წარმოქმნილი კვამლი.

აზოტის დიოქსიდი აღიზიანებს სასუნთქი სისტემის ქვედა ნაწილს, განსაკუთრებით - ფილტვების ქსოვილს. ზრდის მწვავე რესპირაციული დაავადებებისა და პნევმონიისადმი მიდრეკილებას.

[ავთო ინასარიძე, ახალციხე]