სოფელი გულსუნდა – 'წინ კლდეები, უკან მტკვარი' [ფოტო]

გულსუნდა ასპინძის სოფელია, 16 კომლით, 1982 წელს ხულოდან გადმოსახლებული აჭარლებით. სოფელი ახალგაზრდაა, მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი - მოხუცი.

სოფელში სამი შესასვლელია: სამანქანო გზა, სოფელ ტოლოშიდან და ორიც, ცენტრალური გზიდან მდინარე მტკვარზე გადებული ორი საცალფეხო ხიდი. როგორც მოსახლეობამ მითხრა, ერთი ხიდი სახელმწიფო საკუთრებაა, მეორე კერძო. ხალხიც საცხოვრებელი სახლების მანძილის მიხედვით სარგებლობენ ხიდებით.

გულსუნდას გარე განათება აქვს. სამანქანო გზა, სავარაუდოდ ოთხი კილომეტრი, სარემონტოა.

შავაძეების ოჯახი

მასპინძელმა ჯერ მრგვალი მაგიდა მოაჩოჩა დიდი თუთის ძირში, მერე სკამები. ჩამოვჯექით. ირგვლივ სიმწვანეა.

სახლში ცოლ–ქმარი - ნოდარ შავაძე და ციცინო აბულაძე ცხოვრობს.

მასპინძელს თავზე ქუდი ახურავს, წარწერით - “სალომე ზურაბიშვილი”. ვეკითხები, პოლიტიკოსი მოგწონთ თუ ქუდი შემთხვევით, არჩევნების დროს შეგხვდათ-მეთქი.

მპასუხობს:

– რა შემთხვევით, ხმა სალომე ზურაბიშვილს მივეცი. ხომ ხედავთ, აქამდე სულ კაცები იყვნენ, ვერ გაამართლეს, ინგრევა ყველაფერი. ჰოდა, ერთი ქალი ყოფილიყო სათავეში.

– ფიქრობთ რომ ქალი მეტს შეძლებს?

– „კანეშნა“! ჩემს ოჯახში ქალია უფროსი. საქმე იქნება და დამყვირებს, წადი გააკეთეო. უფროსია, კი!

ციცინო აბულაძე ქმარს ჩუმად უსმენს და იცინის. მერე ამბობს: „კი, ქალია ყველაფერი. ქალს აშენებაც შეუძლია და დანგრევაც!“

„27 წლის ვიყავი, როცა ხულოს სოფელ დანისპარაულიდან აქ ჩამოვედით. გეგმიური ჩამოსახლება იყო. ჯერ ოშორა ჩამოასახლეს, მერე ივერია და მერე ჩვენ. მარტო ქვები და ორი თუთის ხე დამხვდა ამ ეზოში. არავინ ცხოვრობდა. არაფრისგან შევქმენით ყველაფერი – შრომით, წვალებით. ჯერ ქოხი ჩავდგით, ახლა კი, როგორც ვართ, კი ხედავთ“, – გვეუბნება ოჯახის დიასახლისი.

ახლა ეზოში დიდი ორსართულიანი სახლი დგას. საოჯახო სასტუმროც აქვთ; ტურისტები – გერმანიიდან, საფრანგეთიდან, იტალიდან.
„ბევრი მეკითხება, ამდენი რამე როგორ შექმენითო და როცა ვპასუხობ, შრომით –მეთქი, უკვირთ. მთაზე, კვაშაში, აქედან ათი კილომეტრია, საქონელი გვყავდა ხოლმე, ყოველდღე ფეხით ავდიოდი. ოც ძროხას ვწველიდი, მერე ჩამოვიდოდი, ყანას ვთოხნიდი. ბავშვები მამამთილთან მყავდა დატოვებული“, – მიყვება ოჯახის დიასახლისი.

პენსიას იღებენ, თუმცა მითხრეს, რომ „პენსია შვილიშვილებისაა, დარეკავენ და ზოგს მონო უნდა, ზოგს მაკიაჟის რაღაცეები“.
ნოდარი შავაძე ეზოში მოკრეფილი ვენახიდან ღვინოს წურავს, არაყიც ეზოს თუთის აქვს.

ამბობს, რომ შრომა ვისაც უყვარს, მას სოფელში არ გაუჭირდება.



კოჩალიძეების ოჯახი

გუგული კოჩალიძე ხულოს მუნიციპალიტეტის, სოფელ ტაბახმელადანაა. 36 წელია გულსუნდაში ცხოვრობს. ჩამოსახლებას ასე იხსენებს:

„ჩამოვედით და დაგვხვდა წინ კლდეები, უკან მტკვარი. ჩემს ეზოში ერთი ძირი კაკალი იდგა, სხვა არაფერი. ქმარმა სახლი ჩემს ჩამოსვლამდე ააშენა. დავიწყეთ ცხოვრება და ნელ–ნელა ყველაფერი ავაწყვეთ“, – ამბობს ის.

ახლა სოფელში ქმართან, შვილთან,რძალთან და სამ შვილიშვილთან ერთად ცხოვრობს.
ამბობს, რომ მის ოჯახში მთავარი კაცია.

„რასაც კაცი იტყვის, ეგ არის მთავარი“, –გვითხრა მან.

გუგული კოჩალიძეს უნდა რომ გულსუნდამდე მისასვლელი ბეტონის გზა დაიგოს, ბუნებრივ გაზი შემოიყვანონ სოფელში და საცალფეხო ხიდიც უფრო ნორმალური გაკეთდეს.

ამჯერად, სოფელში ორივე საცალფეხო ხიდი ხისაა.

მოსახლეობას პროდუქტი, ძირითადად, ახალქალაქსა და ნინიწმინდაში მიაქვს გასაყიდად, ამისთვის კი შემოვლითი გზის გავლა უწევთ სოფელ ტოლოშზე. საცალფეხო ხიდის გზა მათთვის ბევრად ხელსაყრელია, თუმცა ბაზრისთვის დატვირთულებს ტრანსპორტით უწევთ წასვლა და ხიდზე ვერ გადადიან.



გულსუნდა თუ გელსუნდა

მოსახლეობა ამბობს, რომ სოფელს ახლა გულსუნდა ქვია, ადრე კი გელსუნდა ერქვა.

თუ რატომ გულსუნდა და არა გელსუნდა, ნოდარ შავაძე გვიხსნის: „თავიდან რქმევია გელსუნდა. ჩვენ რომ ჩამოვედით, ეს გელსუნდა რაღა არისო, ვთქვით და დავარქვით გულს რომ გაუხარდება, ისეთი სახელი – გულსუნდა, გულს უნდა, სულს უნდა. გულსუნდა იმიტომ, რომ აქაურობა კარგია, სტუმართმოყვარე ხალხი ცხოვრობს.

რატომ ერქვა გელსუნდა? – აქ თურმე ბევრი ცხვარი ჰყოლიათ. საღამოს მწყესი დაჰკლავდა ცხვარს, შესჭამდა, რომ მიუთვლიდნენ, ეტყოდა, ერთი გელს უნდაო. ერთი ცხვარი ყოველ საღამოს იკვლებოდა, აბრალებდა მგელს.

გულსუნდას მომავალი

სოფელ გულსუნდადან ხერთვისის საჯარო სკოლაში ექვსი მოსწავლე დადის, ხოლო ასპინძის საბავშვო ბაღში – ოთხი აღსაზრდელი. ბავშვებს ტრანსპორტი ემსახურება.

დაჩი ვასაძე შვიდი წლისაა, მეორე კლასში სწავლობს.

„მინდა ბეტმენი გამოვიდე. მიყვარს ეგ მულტფილმი და ეგეთი მინდა ვიყო. ადრე სპაიდერმენობა მინდოდა, წითელი ფორმაც მქონდა. ახლა შავი ბეტმენი მინდა ვიყო“, – გვითხრა მან.



რევაზ გელაძე 16 წლისაა. უნდა იურისტი გამოვიდეს. სოფლის პრობლემებიც აწუხებს.

„სოფელში მინდა ნაგვის ურნები დადგან, რადგან ხალხი ნაგავს მტკვარში ყრის, აბინძურებენ გარემოს, არადა ლამაზი სოფელი გვაქვს“.



აჩიკო გელაძე 11 წლის: „პოლიციელი უნდა გამოვიდე. სიმართლის დამცველი ვიქნები“.



გულსუნდა ტურისტებისთვისაც მიმზიდველი სოფელია. წარმოიდგინეთ, გადადიხართ ვიწრო ხიდზე; ირგვლივ სულ ტირიფები; შედიხარ მინდორში და, ასე 20––25 მეტრში, გადახრუკულ გორას აწყდები, სადაც არაერთი გამოქვაბულია. ერთ გამოქვაბულს დიდი ქვის კარიც აქვსო – მითხრეს.

ერთ გამოქვაბულში განდეგილი ბერიც ცხოვრობდაო. ბავშვებმა მითხრეს, ახლაც ვხედავთო. უფროსებმა – ახლა აქ აღარ არის, სხვაგან გადავიდაო.

დავტოვეთ სოფელი და გზიდან რამდენჯერმე მაინც გავიხედე გამოქვაბულებისკენ, განდეგილს ვეძებდი. ბერი ვერ დავინახე, თუმცა კლდეებსა და მტკვარს შუა მოქცეული სოფელიც საკმარისია იმისთვის, რომ გულსუნდას ეწვიო, აქაურებს ესაუბრო და კონწიალა ხიდზე ერთ–ორჯერ გაქანავდე.



[გულო კოხოძე, ასპინძა]