როგორ ზეიმობდნენ პასექს (ფესახს) ახალციხელი ებრაელები [Photo/Video]

ახალციხეში მცხოვრები ებრაელები ფესახს აღნიშნავენ. რვა დღის განმავლობაში ისინი პურს, უფუარი ცომისგან მომზადებული ხმიადით – ‘მაცით’ ჩაანაცვლებენ.

“ეს დღე ჩვენთვის თავისუფლების სიმბოლოა. იგი იმ პერიოდს გვახსენებს, როცა ებრაელი ხალხი ეგვიპტელთა ბატონობისგან განთავისუფლდა“, – ამბობს სიმონ ლევიშვილი.

იგი ერთ–ერთია იმ ოთხი ებრაელიდან, რომლებიც ამჟამად ახალციხეში ცხოვრობენ და წინაპრების მიერ მოპოვებულ თავისუფლებას ყოველ ფესახის დღესასწაულზე, ზეიმით იხსენებენ.

ებრაელთა დიდი დღესასწაული ფესახი, იგივე პასექი უფლის მიერ ებრაელების ეგვიპტელთა მონობიდან გამოხსნას უკავშირდება. ამ დღესასწაულით ებრაელები იხსენებენ პერიოდს, როცა მოსეს წინამძღოლობით ისინი ეგვიპტიდან გამოვიდნენ.

გამოსვლის ისტორია კი ასეთია: "ეგვიპტეში ებრაელი ხალხი იჩაგრებოდა. უფალმა მათ განსათავისუფლებლად მრავალი ნიშანი მოუვლინა, მაგრამ ფარაონს გული გასასტიკებული ჰქონდა. მაშინ უფალმა ეგვიპტელებს მოუვლინა ღვთის რისხვა - პირველშობილთა მოკვდინება. ებრაელები გაფრთხილებულები იყვნენ, სახლის შესასვლელ კარზე ნიშანი დაედოთ ბატკნის სისხლით. ამ ნიშნის მქონე კარს სიკვდილის ანგელოზი გვერდს აარიდებდა და სენი მათ არ შეეხებოდათ. ასეთი განსასჯელისაგან თავზარდაცემულმა ფარაონმა ებრაელებს ნება დართო ეგვიპტიდან წასულიყვნენ. განთავისუფლებული ებრაელები ისე ჩქარობდნენ, რომ პურის აფუებას აღარ დაელოდნენ, უფუარი ცომისაგან ხმიადი კვერები დააცხეს და საგზლად წაიღეს".

„აი, ეს პერიოდი რომ არ მიეცეს დავიწყებას, ამისათვის ყველა ებრაელი ვალდებულია რვა დღის განმავლობაში ჭამოს ხმიადები, რომელსაც ჩვენ „მაცას“ ვეძახით, ზოგჯერ კი მას „სიღარიბის პურსაც“ ვუწოდებთ. იგი სპეციალური ტექნოლოგიითა და დანადგარებით ცხვება. მასში მხოლოდ ფქვილი და წყალი შედის“, – ამბობს სიმონ ლევიშვილი.



წლების წინ, ახალციხეში, ფესახის დღესასწაულისათვის „მაცა“ დიდი რაოდენობით ცხვებოდა, შემდეგ კი მას ებრაულ თემში ანაწილებდნენ.
სადღესასწაულო ხმიადი, ბოლოს ახალციხეში ცამეტი წლის წინ, წესების სრული დაცვით გამოცხვა. მას შემდეგ კი უძველესი სინაგოგის გვერდით მდგარი ფურნე აღარ ანთებულა.

“ადრე ახალციხეში ფესახისთვის 3–4 თვის განმავლობაში ცხვებოდა მაცა. გორს და სურამსაც ახალციხიდან მიჰქონდა. დანადგარები ისევ შემონახული გვაქვს. ბოლოს 2004 წელს გამოვაცხეთ. მაშინ 10–15 ოჯახი ვცვხოვრობდით, მას შემედეგ აღარ გამომცხვარა. ახლა თბილისში, იერუსალიმიდან ჩამოდის ეს მასა და იქიდან რიგდება მთელს საქართველოში“, – ამბობს ლევიშვილი.



მაცას ებრაელები პურის მაგივრად მიირთმევენ. იგი თხელი, დაახლოებით 20–25 გრამიანი ფქვილისა და წყლისაგან მომზადებული ფირფიტებია. დღესასწაულის პირველ ღამეს, ყველა ვალდებულია თითო ფირფიტა მაცა საჭმლის გარეშე შეჭამოს: „რომ შეიგრძნონ ის გემო, რასაც წინაპრები მონობიდან გამოსვლისას გრძნობდნენ“

ეგვიპტიდან გამოსვლის ისტორიას ებრაელებლი ყოველი ფესახის დღესასწაულზე ოჯახში ჰყვებიან.

„ჩემს ოჯახში ყოველთვის ასე ხდებოდა. სუფრაზე იწყებოდა ამ ამბის მოყოლა. მამაჩემი ჩვენ გვიყვებოდა, იმას პაპაჩემი უყვებოდა და ასე. მე ჩემს შვილებს ვუყვები“– ამბობს სიმონ ლევიშვილი.



[თაკო ფეიქრიშვილი, ახალციხე]